AYDIN İLİ KARACASU İLÇESİ CEVİZ (Juglans regia L.) GENOTİPLERİNİN SELEKSİYONU

Abstract

AYDIN İLİ KARACASU İLÇESİ CEVİZ (Juglans regia L.) GENOTİPLERİNİN SELEKSİYONU Gökhan ORUÇ Doktora Tezi, Bahçe Bitkileri Anabilim Dalı Tez Danışmanı: Prof. Dr. Faik Ekmel TEKİNTAŞ Prof. Dr. Halil Güner SEFEROĞLU 2020, 163 sayfa Zengin biyoçeşitliliğe sahip olan ülkeler arasında yer alan Türkiye, bir çok türde gen merkezlerinden biridir. Bu bağlamda Aydın İli Karacasu İlçesindeki, sert kabuklu meyve türlerinden olan Ceviz (Juglans regia L.) popülasyonu üzerinde geç uyanma ve üstün meyve kalitesine sahip genotipleri seçmek amacıyla seleksiyon çalışması yürütülmüştür. Bunun için 5 farklı lokasyonda 720 km2 alandaki 8800 genotip taranmış ve 144 genotip belirlenmiştir. Belirlenen genotipler üzerinde fenolojik, morfolojik ve pomolojik özellikler incelenmiştir. Buna göre belirlenen genotiplerden 742,5-587,5 tartılı derecelendirme metodu puan aralığındaki 26 genotip, ümitvar genotipler olarak seçilmiş; meyve ağırlığı 7,19-13,85 gr aralığında (09_AYKA_86-09_AYKA_104), iç ağırlıkları 3,86-7,39 gr aralığında (09_AYKA_104-09_AYKA_27), randıman %39,01-60 oran (09_AYKA_114- 09_AYKA_116) aralıklarındaki kodlu genotiplerde belirlenmiştir. Meyve boyutları; meyve kalınlığı 26,42-37,76 mm, meyve eni 26,67-33,02 mm, meyve yüksekliği 31,22-41,20 mm aralığında ölçülmüş ve seçilen genotiplerin ekstra sınıfa girdiği tespit edilmiştir. Seçilen ümitvar genotipler dikogami açısından 13 protogeny, 3 protandri ve 10 homogami tarzında çiçeklenme (blooming) özelliği göstermiştir. 26 ümitvar genotipte lateral meyve tutum oranı (lateral bearing) %20-75 aralığında belirlenmiştir. Ümitvar genotiplerin en erken ve geç dönemde; uyanma dönemi açısından 7Mart-9Nisan (09_AYKA_30-09_AYKA_127), dişi çiçeklenme zamanı 19 Mart - 15 Mayıs (09_AYKA_30-09_AYKA_73), erkek çiçeklenme zamanı 22 Mart-19 Mayıs (09_AYKA_30-09_AYKA_73) tarihlerinde gerçekleşmiştir. Gerçekleştirilen Seleksiyon çalışması yerel genotiplerin standardizasyonu anlamında bu noktada önem arz etmekte ve çeşit oluşturma çalışmalarına ışık olacaktır.