Please use this identifier to cite or link to this item:
http://hdl.handle.net/11607/4164Full metadata record
| DC Field | Value | Language |
|---|---|---|
| dc.contributor.advisor | ARSLANER, HAKAN | - |
| dc.contributor.author | GİRGİN, SÜLEYMAN | - |
| dc.date.accessioned | 2021-09-07T13:13:42Z | - |
| dc.date.available | 2021-09-07T13:13:42Z | - |
| dc.date.issued | 2020 | - |
| dc.date.submitted | 2020 | - |
| dc.identifier.uri | http://hdl.handle.net/11607/4164 | - |
| dc.description.abstract | KRİPTO PARALARDAN ELDE EDİLEN KAZANÇLARIN VERGİLENDİRİLMESİ Süleyman GİRGİN Yüksek Lisans Tezi, Maliye Anabilim Dalı Tez Danışmanı: Doç. Dr. Hakan ARSLANER 2020, 103 Sayfa Satoshi Nakamoto, “A peer to peer cash system” (Uçtan uca ödeme sistemi) adıyla 2008 yılında yayımladığı makalesinde, ilk kripto para olan Bitcoin’i duyurmuştur. Herhangi bir merkezi otorite veya banka tarafından desteklenmeyen bu sıradışı dijital varlık, anonimlik özelliğinden dolayı da birkaç yıl içinde yasa dışı ticaretin ilgi odağı olmuştur. Bitcoin bu ilgi ile birlikte, yasa dışı elektronik ticaret sitesi olan Silk Road (2013 yılında) operasyonuyla merkezi otoritelerin kara listesine girse de, kullandığı dağıtık ağ yapısı birçok teknoloji şirketinin ilgisini çekmeye devam etmektedir. 2008 yılından bu yana yaygınlaşan blockchain ekosistemindeki kripto para türünün dört bin adedi aştığı görülmektedir. Bu paraların işlem gördüğü çevrimiçi takas platformların sayısı ise on binleri bulmaktadır. Her geçen gün daha fazla kullanıcı tarafından ilgi gören kripto paralar, artık merkezi otoriteler tarafından da daha sıkı takip edilmektedir. FED, BIS, ECB gibi merkezi otoriteler çeşitli raporlar yayımlayarak bu teknolojiyle ilgili düzenlemeler yapılmasını önermektedirler. Merkezi otoritelerin bu çağrıları ile bazı ülkeler düzenlemeler yapsa da, kripto paraların tanımı konusunda hemfikir olma durumu söz konusu değildir. Bu karmaşıklık, düzenlemelerle yasallaştırılan kripto varlıkları, vergilendirilme sorunsalı ile karşı karşıya bırakmaktadır. Yasal bir tanıma kavuştuğu ülkelerde vergilendirilme süreçleri ilerlese de varlıklarının tanımı yapılmadığı veya yapılamadığı ülkelerde ise vergilendirilme süreci sağlıklı ilerlememektedir. Birçok ülke veya teknolojinin girişimcisi kripto paraları bir ödeme aracı olarak görse de merkezi otoritelerin farklı yaklaşımları konunun vergi boyutunu tartışmalı duruma vi sokmaktadır. Bu çalışmada ödeme araçlarının tarihi ve blockchain ekosistemindeki kripto paralar incelendikten sonra bu dijital paraların ülkelere göre çeşitlilik gösteren vergilendirme süreci veya vergilendirilme sürecinin önündeki engeller tartışılmaktadır. Çalışmada bu tartışmalı varlıkların vergisel süreci özellikle elde edilen kazançlar açısından incelenmektedir | tr_TR |
| dc.description.tableofcontents | İÇİNDEKİLER KABUL VE ONAY SAYFASI.............................................................................................İİİ BİLİMSEL ETİK BİLDİRİM SAYFASI..............................................................................İV ÖZET......................................................................................................................................V ABSTRACT ........................................................................................................................ Vİİ ÖNSÖZ..................................................................................................................................İX İÇİNDEKİLER.......................................................................................................................X ŞEKİLLER DİZİNİ ............................................................................................................XİV ÇİZELGELER/TABLOLAR DİZİNİ .................................................................................XV GÖRSELLER DİZİNİ........................................................................................................XVİ GRAFİKLER DİZİNİ....................................................................................................... XVİİ KISALTMALAR DİZİNİ ...............................................................................................XVİİİ GİRİŞ.......................................................................................................................................1 1.BÖLÜM................................................................................................................................3 1. PARA KAVRAMI, PARANIN TARİHSEL SÜRECİ VE ÖDEME ARAÇLARI ............3 1.1. Para Kavramı ve Paranın Temel Özellikleri .......................................................3 1.2. Paranın Fonksiyonları .........................................................................................5 1.2.1. Paranın Geleneksel Fonksiyonları................................................................6 1.2.1.1. Değişim Aracı .......................................................................................6 1.2.1.2. Hesap ve Değer Ölçüm Birimi..............................................................7 1.2.1.3. Değer Saklama Aracı ............................................................................7 1.2.2. Paranın Modern Fonksiyonları.....................................................................7 1.2.2.1. Ekonomik Faaliyetlere Yön Verme.......................................................8 1.2.2.2. Gelir Yaratıcı Ve Dağıtma Etkisi..........................................................8 1.2.2.3. Egemenlik İşlevi....................................................................................8 1.3. Tarihsel Süreçte Paranın Ekosistemi...................................................................9 1.3.1. Takas Sistemi (Trampa) ...............................................................................9 1.3.2. Mal Para .....................................................................................................10 1.3.3. Temsili Para................................................................................................11 xi 1.3.4. İtibari Para (Fiat Para)................................................................................12 1.3.4.1. Bretton Woods Konferansı’nda Alınan Kararlar ................................13 1.3.4.2. Bretton Woods Sisteminden Vazgeçilmesi.........................................13 1.3.5. Kaydi Para (Banka Para)............................................................................14 1.3.6. Elektronik Para (E-Para) ............................................................................14 1.3.6.1. Birinci Nesil Elektronik Para ..............................................................15 1.3.6.2. İkinci Nesil Elektronik Para 2.0 (Dijital Para)....................................16 2. BÖLÜM.............................................................................................................................19 2. BLOCKCHAİN EKOSİSTEMİ VE KRİPTO PARALAR...............................................19 2.1. Tarihsel Süreç....................................................................................................19 2.2. Kripto Para Teknolojisi .....................................................................................21 2.2.1. Bitcoin Özelinde Kripto Para Teknolojisini Doğuran Nedenler................23 2.2.2. Genel Bilgiler.............................................................................................26 2.2.2.1. Kripto Paraların Sembolleri ve Kısaltmaları.......................................26 2.2.2.2. Altcoinler.............................................................................................28 2.2.2.3. ICO (Initial Coin Offering) .................................................................28 2.2.2.4. Token (Jeton).......................................................................................29 2.2.2.4.1. Utility Token ................................................................................30 2.2.2.4.2. Security (Jeton) ............................................................................30 2.2.2.5. Cüzdan Teknolojisi .............................................................................30 2.2.2.6. Bitcoin Özelinde Paranın Arzı ............................................................32 2.2.3.7. Kripto Para Ekonomisi........................................................................32 2.2.2.8. Kripto Para Borsaları...........................................................................35 2.2.2.9. Madencilik...........................................................................................35 2.2.3. Teknolojik Altyapısı...................................................................................36 2.2.3.1. Özet Fonksiyonu (Hash Function) ......................................................36 2.2.3.2. Dijital İmza ve Çalışma Mekanizması ................................................38 2.2.3.2.1. Veriyi Özet Fonksiyona Çevirme.................................................39 2.2.3.2.2. İmzalama ......................................................................................39 2.2.3.2.3. Doğrulama....................................................................................39 2.2.3.3. İş İspatı (Proof of Work - PoW)..........................................................40 2.2.3.4. Hisse Kanıtı (Proof of Stake - PoS) ....................................................40 2.2.4. Blockchain Ekosistemi...............................................................................41 xii 2.3.4.1. Blok Yapısı..........................................................................................41 2.2.4.2. Merkle Ağacı.......................................................................................42 2.2.4.3. Blockchain Teknolojisinin Uygulama Alanları...................................43 2.3. Diğer Kripto Paralar..........................................................................................44 2.4.1. Ethereum (ETH).........................................................................................45 2.4.2. Ripple (XRP)..............................................................................................46 2.4.3. Litecoin (LTC) ...........................................................................................46 2.4.3. Monero (XMR) ..........................................................................................46 2.4.4. Libra ...........................................................................................................47 2.4.4. StableCoin ..................................................................................................48 2.4. Blockchain Ekosisteminin ve Kripto Para Teknolojisinin Dezavantajları........48 2.4.1. Blockchain Teknolojisine Eleştiriler..........................................................48 2.3.4. Kripto Para Teknolojisine Eleştiriler..........................................................49 3. BÖLÜM.............................................................................................................................51 3. KRİPTO PARALARDAN ELDE EDİLEN KAZANÇLARIN VERGİLENDİRİLMESİ ...............................................................................................................................................51 3.1. Türkiye’nin Blockchain ve Kripto Para Teknolojisine Yaklaşımı....................52 3.1.1. Merkez Bankası Açısından Değerlendirilmesi...........................................52 3.1.2. BDDK Açısından Değerlendirilmesi .........................................................53 3.1.3. SPK Açısından Değerlendirilmesi .............................................................54 3.1.4. Gelir İdaresi Başkanlığı Açısından Değerlendirilmesi...............................55 3.1.5. Türkiye’nin Yaklaşımı Üzerine Genel Değerlendirme ..............................55 3.2. Kripto Para Ekosisteminde Kazancı Doğuran Eylemler...................................56 3.2.1. Alım-Satım İşlemleri..................................................................................57 3.2.2. Çevrimiçi Takas Platformları (Borsalar)....................................................58 3.2.3. Madencilik..................................................................................................59 3.3. Kazançlardan Alınan Vergi Türleri...................................................................60 3.3.1. Gelir Vergisi...............................................................................................60 3.3.2. Kurumlar Vergisi........................................................................................61 3.3.3. Gelir Üzerinden Alınan Vergilerin Unsurları.............................................62 3.3.3.1. Ticari Kazanç ......................................................................................63 3.3.3.2. Zirai Kazanç ........................................................................................64 3.3.3.3. Ücretler................................................................................................64 xiii 3.3.3.4. Serbest Meslek Kazançları..................................................................64 3.3.3.5. Gayrimenkul Sermaye İradı ................................................................65 3.3.3.6. Menkul Sermaye İradı.........................................................................65 3.3.3.7. Diğer Kazanç ve İratlar .......................................................................68 3.4. Kripto Paralardan Elde Edilen Kazançların Vergisel Açıdan İncelenmesi.......68 3.1.2.1. Kripto Paraların “Para” Statüsünde İşlem Görmesi ............................68 3.1.2.1.1. “Para” Statüsünde Alım-Satım İşlemleri......................................69 3.1.2.1.2. “Para” Statüsünde Madencilik İşlemleri ......................................70 3.1.2.1.3. “Para” Statüsünde Çevrimiçi Takas İşlemleri..............................70 3.1.2.2. Kripto Paraların “Menkul Kıymet” Statüsünde İşlem Görmesi..........70 3.1.2.1.1. “Menkul Kıymet” Statüsünde Alım-Satım İşlemleri ...................71 3.1.2.1.2. “Menkul Kıymet” Statüsünde Madencilik İşlemleri....................71 3.1.2.1.3. “Menkul Kıymet” Statüsünde Çevrimiçi Takas İşlemleri............72 3.1.2.3. Kripto Paraların “Emtia” Statüsünde İşlem Görmesi..........................72 3.1.2.3.1. “Emtia” Statüsünde Alım-Satım İşlemleri ...................................74 3.1.2.3.2. “Emtia” Statüsünde Madencilik İşlemleri....................................74 3.1.2.3.1. “Emtia” Statüsünde Çevrimiçi Takas İşlemleri ...........................74 3.1.2.4. Diğer Vergi Türleri Açısından Kripto Paralar.....................................75 3.1.2.4.1. Katma Değer Vergisi....................................................................75 3.1.2.4.2. Damga Vergisi..............................................................................75 3.5. Diğer Ülkelerin Kripto Para Yaklaşımları ........................................................76 3.2. Kripto Paralardan Elde Edilen Kazançların Vergilendirilmesinin Önündeki Engeller..............................................................................................................................87 SONUÇ VE ÖNERİ ..............................................................................................................88 KAYNAKÇA ........................................................................................................................91 | tr_TR |
| dc.language.iso | tur | tr_TR |
| dc.publisher | AYDIN ADNAN MENDERES ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ | tr_TR |
| dc.rights | info:eu-repo/semantics/openAccess | tr_TR |
| dc.subject | Blockchain, Kripto Paralar, Vergi, Bitcoin | tr_TR |
| dc.title | KRİPTO PARALARDAN ELDE EDİLEN KAZANÇLARIN VERGİLENDİRİLMESİ | tr_TR |
| dc.type | masterThesis | tr_TR |
| dc.contributor.department | AYDIN ADNAN MENDERES ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ MALİYE ANABİLİM DALI | tr_TR |
| Appears in Collections: | Yüksek Lisans | |
Files in This Item:
| File | Description | Size | Format | |
|---|---|---|---|---|
| 612586.pdf | 5.71 MB | Adobe PDF | View/Open |
Items in DSpace are protected by copyright, with all rights reserved, unless otherwise indicated.