Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının 7. sınıf sosyal bilgiler dersi tarih kavramlarına ilişkin kavram yanılgılarının tespiti

Abstract

SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETMEN ADAYLARININ 7. SINIF SOSYAL BİLGİLER DERSİ TARİH KAVRAMLARINA İLİŞKİN KAVRAM YANILGILARININ TESPİTİ Hatice ÖZKAN Yüksek Lisans Tezi, Sosyal Bilimler ve Türkçe Eğitimi Anabilim Dalı Tez Danışmanı: Dr. Öğretim Üyesi Mustafa AKKAYA 2019, XV + 115 sayfa İletişimin en temel unsurlarından olan kavramlar, kimi zaman bireyler tarafından bilimsel anlamının dışında kullanılıp yanılgı içerebilmektedir. Bu kavram yanılgılarıyla hem gündelik hayatta hem de eğitim öğretim ortamında sıklıkla karşılaşılabilmektedir. Bu çalışma ile sosyal bilgiler 7. sınıf ders kitabında yer alan tarih disiplinine ait 19 adet kavram kullanılarak sosyal bilgiler dördüncü sınıf öğretmen adaylarının bu kavramlara yönelik yanılgı durumu ölçülmüştür. Bu çalışmada nicel araştırma desenlerinden tarama modeli kullanılmıştır. Çalışmanın evreni Ege Bölgesi’nde yer alan üç devlet üniversitesinde öğrenim gören dördüncü sınıf sosyal bilgiler öğretmen adaylarıdır. Veriler, 2018-2019 eğitim yılının bahar döneminde bu üniversitelerde derslere devam eden 108 adet öğrenciden toplanmıştır. Veriler toplanırken araştırmacı tarafından geliştirilen üç aşamalı teşhis testi (Tarih Kavramları Yanılgı Testi) kullanılmıştır. 19 adet kavramın her biri için kavram yanılgısı yoktur, kavram yanılgısı vardır, bilgi eksikliği vardır şeklinde kategorik sınıflandırma yapılmış ve öğrencilerin üç aşamalı sorulara verdiği yanıtların kombinasyonu MS Excel ve SPSS’te düzenlenmiştir. Böylece öğrencilerin kavram yanılgı durumları tespit edilerek üniversiteler arası karşılaştırma yapılmıştır. Araştırma sonucunda öğretmen adaylarının meslek yaşamlarında öğretecekleri kavramlara, bilimsel anlamda ne düzeyde sahip oldukları ortaya çıkarılmıştır. Buna göre en fazla yanılgıya sahip olunan kavramlar Kil Tablet, Ahilik, Pisagor’dur. ‘Kavram yanılgısı yoktur’ kategorisinde en yüksek orana sahip olunan kavramlar ise Lonca, Matbaa, Pusula, Rönesans’tır. Bununla birlikte en fazla bilgi eksikliğine sahip olunan kavramlar ise Vakıf, Kubbealtı ve İbn Sina olmuştur. Ayrıca üniversiteler arası kavram yanılgı durumu karşılaştırılmıştır. Bu sonuçlardan yola çıkarak gelecekte yapılabilecek çalışmalar için araştırmacılara önerilerde bulunulmuştur