KIERKEGAARD VE NIETZSCHE’DE TRAJEDİ KAVRAMI

Abstract

KIERKEGAARD VE NIETZSCHE’DE TRAJEDİ KAVRAMI Gülşah YERLİ Yüksek Lisans Tezi, Felsefe Anabilim Dalı Tez Danışmanı: Doç. Dr. Tuncay SAYGIN 2019, X + 108 sayfa Bu çalışmada ilk olarak trajedi kavramını, geçmişten günümüze gelen birkaç örnek üzerinden açıklığa kavuşturarak fikirleriyle düşünce yaşamında farklı etkiler bırakmış olan Kierkegaard ve Nietzsche’nin görüşlerine yer verilmesi amaçlanmıştır. Her iki filozofun da düşünsel taraflarının yanı sıra yaşamları dikkate değerdir. Yaşamlarından ilham alarak beslenen düşünceleri, düşünce tarihinde farklı perspektifler oluşturmuştur. Her iki filozofun da yaşamında farklı açılardan trajik kesitler sahnelenmiş olmakla beraber, bu kesitler geliştirdikleri düşüncelere de yansımıştır. Kaygı, korku, umutsuzluk, iman, ölüm, ironi gibi kavramlar üzerinden hareket eden Kierkegaard’ın bireyci yaklaşımının varoluş felsefesine katkıları yadsınamaz. Varoluşu insanın kendi varlığının farkına varması olarak niteleyen Kierkegaard, bu durumu estetik, etik, ve dini olmak üzere üç aşamada ele almıştır. Onun düşünce yaşamını oluşturan bu kavramlar trajedi hakkındaki görüşlerinin yansımasıdır. Sonraki bölümde ise yine trajik bir yaşam öyküsüne sahip, çağına başkaldırmış filozof olarak bilinen Nietzsche’nin ahlak, estetik, varoluş düşünceleri harmanlanarak trajedi kavramı üzerindeki etkileri analiz edilecektir. Bu noktada Dionysos ve Apollon kavramları önemli bir yer tutar. İçinde hem yaşamdan kesitler hem de mitolojiden esintiler barındıran trajedi kavramı; kader, intikam, aşk, keder gibi konulara yer vermekle beraber mucizevi durumlara da tanıklık etmemizi sağlamıştır. Bu bağlamda trajedi, estetik ve etik bağıntı kurabilen bir varoluş sergilemiştir. Her iki filozofun düşünce yapısında insan aşılması gereken bir varoluşa sahiptir. Kierkegaard’da kişi en üst düzeyde Tanrısal olan ile kendini gerçekleştirme fikri ön planda iken, Nietzsche’de bu durum kendi değerlerini kendi ortaya koyabilen üstinsanda sembolize edilmektedir.