GÜNEŞ ENERJİSİ DESTEKLİ SOĞUTMA ÜNİTESİNE SAHİP SERİNLETME SİSTEMLERİNİN SERALARDA KULLANIM OLANAKLARI

Abstract

GÜNEŞ ENERJİSİ DESTEKLİ SOĞUTMA ÜNİTESİNE SAHİP SERİNLETME SİSTEMLERİNİN SERALARDA KULLANIM OLANAKLARI Erdal KARAKUZU Doktora Tezi, Tarım MAKİNALARI Tez Danışmanı: Prof. Dr. Mustafa Bülent COŞKUN 2020, 150 sayfa Bu doktora çalışmasında, yüksek sıcaklıklar nedeniyle örtüaltı yetiştiriciliğini elverişsiz hale getiren sera iç sıcaklık değerlerini, kontrol altında tutmaya yönelik serinletme sistemlerinin konvansiyonel yöntemlere göre elverişliliği araştırılmıştır. Çalışma kapsamında, güneş enerjisi destekli soğutma ünitesine sahip iki adet serinletme sistemi tasarlanmıştır. Bunlardan ilki soğutma ünitesine bağlı güneş enerjisi destekli sislemeli bir serinletme sistemidir. İkinci sistem ise güneş enerjisi destekli soğutma ünitesine bağlı fan-ped sistemidir. Sistemler, birbirine eş iki sera içine monte edilmiştir. Her iki serada domates ve hıyar bitkileri yetiştirilip, yüksek sıcaklıklarda sistemler çalıştırılarak, iki bitki için de uygun iklim şartları olan 16- 28 °C sıcaklık ve %40-80 bağıl nem değerlerine ulaşılmaya çalışılmıştır. %70 sera iç nem değerinde, sera iç sıcaklığının sera dış ortam sıcaklığından ortalama 5-6 ºC’lik daha düşük sıcaklık değerinde ölçümü yapıldığı anlarda Sislemeli serinletme sisteminin serinletme etkinliği %62 olarak hesaplanmıştır. Fan-ped sistemli serada %50 nem değerinde ve sera iç sıcaklığının sera dış sıcaklığından ortalama 8-9 ºC’lik daha düşük sıcaklık değerinde ölçümü yapıldığı anlarda serinletme etkinliği %87 olarak hesaplanmıştır. Bitki yetiştirme denemelerinde serinletme sistemlerinin bitki gelişim parametreleri üzerine etkilerini ortaya koymak adına SPSS paket programı kullanılarak ölçüm sonuçlarına tek yönlü ANOVA testi ve ilişkisiz örneklem t-testi uygulanmıştır.Yapılan bu testler sonucunda 61 günlük nem ve sıcaklık değerlerine göre gruplar arasında sıcaklık değerlerinde anlamlı bir fark olduğu görülmüştür (p=,000; p<0,05). Gruplar arasındaki farkın yönünü belirlemede varyansların homojenliği sağlandığı için (sıcaklık p>0,05; nem p>0,05) LSD testi uygulanmıştır. Buna göre her iki serinletme sisteminden alınan sıcaklık verileri ile laboratuvar verileri arasında fan-ped lehine anlamlı farklılık olduğu görülmüştür. Yapılan genel analiz sonucunda serinletme etkinliği bakımından fan-ped serinletme sisteminin sislemeli serinletme sistemine göre daha etkin olduğu görülmüştür. Her iki serada yetiştirilen domates ve hıyar bitkileri için serinletmenin yaprak sayısı (Ys), bitki boyu (Bb) ve gövde kalınlığı (Gk) üzerine etkileri istatistiki olarak ilişkisiz örneklem t-testi yapılmıştır. Domates bitkilerinin yaprak sayıları, bitki boyları ve gövde kalınlıkları arasında istatistiki düzeyde herhangi bir farklılık olmadığı görülmüştür. Hıyar bitkilerine ait t-testi sonuçları incelendiğinde iki grup arasında yaprak sayıları [t(16)=,108, p>.05] ve bitki boyları [t(16)=1,01, p>.05] arasında anlamlı farklılık yokken, gövde kalınlıkları t(16)=,-3,02, p>.05] arasında anlamlı farklılık bulunmuştur. Kurulum ve işletme maliyetleri yönünden karşılaştırılan sistemlerde sislemeli serinletme sistemi maliyeti 25.500,00 ₺ olarak hesaplanırken fan-ped sisteminde bu değer 21.800,00 ₺ olarak hesaplanmıştır. İki sistem arasında 3.700,00 ₺ fark bulunmaktadır. Sisleme sistemli sera aylık ortalama 164,00 ₺ işletme giderine sahipken fan-ped sistemli serada bu değer 163,50 ₺ olarak hesaplanmıştır. Fan-ped sistemli sera kurulum ve işletme maliyetleri açısından daha elverişli bulunmuştur. Sonuç olarak maliyet, işletme giderleri ve bitki yetiştiriciliği açısından her iki sistemin de örtüaltı yetiştiriciliği açısından kullanımı olanaklı olmakla beraber fan ped serinletme sisteminin seralarda örtüaltı yetiştiriciliği yönünden daha elverişli olduğu görülmüştür.