Pamuk- fesleğen birlikte ekim yönteminin pamuk zararlıları ve doğal düşmanlarının popülasyon değişimleri üzerine etkisi

Abstract

Bu çalışma, 2018 ve 2019 yılları pamuk üretim sezonunda Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Ziraat Fakültesi Araştırma ve Uygulama Çiftliğinde yürütülmüştür. Çalışma, pamuk-fesleğen birlikte ekiminde önemli zararlılar ve doğal düşmanların popülasyon değişimlerini ve bulaşma oranlarını belirlemek amacıyla yapılmıştır. Çalışmada pamuk çeşidi olarak Gloria ve iri yapraklı fesleğen (Ocimum basilicum L.) kullanılmıştır. Deneme arazisinde haftalık periyotlarla yapılan zararlı gözlemleri sonucunda Empoasca spp. (Hem.: Cicadellidae), Aphis gossypii Glover (Hem.: Aphididae), Bemisia tabaci (Gennadius) (Hem.: Aleyrodidae), Thrips tabaci Lindeman (Thys.: Thripidae), Frankliniella occideantalis (Pergande) (Thys.: Thripidae) türleri tespit edilmiştir. Birlikte ekim sistemlerinde zararlıların popülasyon yoğunluğu açısından istatistiksel fark olmadığı saptanmıştır. Ancak, sadece Bemisia tabaci türünde istatistiksel olarak fark gözlenmiştir. 2018 yılında Bemisia tabaci popülasyon yoğunluğu en düşük pamuk-fesleğen birlikte ekiminde 2F 2P uygulamasında (0.27 birey/yaprak) , en fazla yalnız pamuk uygulamasında (0.49 birey/yaprak) tespit edilmiştir. Doğal düşman olarak ise, Neuroptera takımından Chrysoperla carnea (Stephens) (Chrysopidae); Thysanoptera takımından Aeolothrips spp. (Aeolothripidae); Hemiptera takımından Orius spp. (Anthocoridae), Nabis spp. (Nabidae), Geocoris spp. (Geocoridae), Campylomma diversicornis Reuter (Miridae); Coleoptera takımından Coccinella septempunctata Linnaeus (Coccinellidae), Coccinella undecimpunctata Linnaeus (Coccinellidae), Adonia variegata (Goeze) (Coccinellidae), Stethorus spp. (Coccinellidae) türleri tespit edilmiştir. Pamuk-fesleğen birlikte ekim uygulamaları ile tek pamuk ekimi arasında doğal düşman popülasyonu açısından önemli fark gözlenmemiştir. viii Çalışmadan elde edilen veriler doğrultusunda, bölgede zararlıların yoğunluğu EZE üzerinde olmadığı için zararlılarla mücadelede fesleğenin birlikte kullanımının uygun görülmediği, bunun yerine pamuğun diğer kültür bitkileri ile birlikte ekiminin yapılacağı zararlılar ve doğal düşmanlar üzerinde çalışmaların yapılmasının daha uygun olacağı düşünülmektedir