Çinkonun tuz stresindeki pamuk bitkisine etkisinin incelenmesi

Abstract

Bu tezin amacı; tuz stresi altındaki pamuk bitkisine uygulanan artan düzeylerdeki Zn’nun bitkiler üzerine olan etkilerinin incelenmesidir. Çalışma sera koşullarında topraksız kültür yetiştirme ortamı kullanılarak ve tesadüf parselleri deneme deseninde kurulmuştur. Yaklaşık 200 ml hacmindeki saksılara ekilen pamuk (Gossypium hirsutum cv. Gloria) tohumları çimlenme sonrasında yeterli büyüklüğe ulaştıklarında NaCl çözeltisi kullanılarak strese sokulmuş, daha sonra ise bitkilere kökten Hoagland çözeltisine ek olarak artan düzeylerde (0.1 mg L-1 , 5.0 mg L-1 , 10.0 mg L-1 )Zn uygulaması yapılmıştır. Deneme sonunda bitkilerde yaprak gaz-alışverişi parametreleri (fotosentetik aktivite, stoma iletkenliği, hücrelerarası CO2 geçişi, yaprak traspirasyonu, Ci/Ca, fotosistem II etkinliği) ölçümleri yapılmış ayrıca alınan yaprak örneklerinde çeşitli fizyolojik parametreler (yaprak kuru madde oranı, bitki boyu, yaprak oransal su içeriği (YOSİ), yaprak SPAD ölçümü, sukkulent indeks ölçümü) ve Zn içeriği belirlenmiştir. Elde edilen veriler tuz stresi altındaki pamuk bitkisine uygulanan artan Zn dozlarının bitkide fotosentetikaktiviteyi, yaprak transpirasyonunu, fotosistem II etkinliğini doğrusal olarak arttırdığını, hücrelerarası CO2 geçişi, Ci/Ca değerlerini ise azalttığını göstermiştir. Yaprak Zn içeriği, yaprak oransal su içeriği ve sukkulent indeks ölçümü artarken, yaprak SPAD okuma değerleri, yaprak kuru madde oranı ve bitki boyu azalmıştır. Sonuç olarak stres altındaki pamuk bitkisine yapılacak ekstra Zn uygulamasının tuzluluk stresinin yarattığı hasarın önlenmesinde ve/veya giderilmesinde yararlı olabileceği kanaatine varılmıştır.