Please use this identifier to cite or link to this item: http://hdl.handle.net/11607/3857
Full metadata record
DC FieldValueLanguage
dc.contributor.advisorÜnal, Serdar-
dc.contributor.authorDoğan, Fatıma-
dc.date.accessioned2020-07-24T10:41:39Z-
dc.date.available2020-07-24T10:41:39Z-
dc.date.issued2019-
dc.date.submitted2019-
dc.identifier.urihttp://hdl.handle.net/11607/3857-
dc.description.abstract2011 yılında başlayan Suriye’de meydana gelen iç karışıklar sonucu Suriye halkının çok önemli bir kısmı komşu ülkelere iltica etmek zorunda kalmıştır. Suriyeli mültecilerin en çok iltica ettikleri ülke olan Türkiye’deki kayıtlı Suriyeli sayısı Ağustos 2019 tarihi itibarıyla toplam 3 milyon 643 bin 870 kişidir. Dolayısıyla, Türkiye’de neredeyse nüfusun %5’lik bir kısmına tekabül edecek sayıda Suriyeli mülteci bulunmaktadır. Türkiye’deki Suriyelilerin belli bir kısmı çeşitli illerde devlet tarafından kurulan sığınmacı kamplarında yaşamlarını sürdürmeye çalışırlarken önemli bir kısmı da kamp dışında yerleşik halk ile iç içe yaşamaktadır. Başlangıçta misafir olarak kabul edilen ve tanımlanan Suriyeli sığınmacıların aradan geçen sekiz yıllık süre sonrasında yavaş yavaş Türkiye’de yerleşik hale gelmeye başlaması hiç şüphesiz yerli ile yabancı arasındaki başlangıçtaki ilişkilerin de değişmesine neden olmaktadır. Zira, misafirlikten yerleşikliğe geçiş aynı zamanda yabancının yerli toplum tarafından zaman zaman birçok konuda günah keçisi olarak ilan edilmesini ve dolayısıyla ayrımcı ve dışlayıcı söylem ve davranışlarla karşılaşmalarını daha olası hale getirmektedir. Bu anlamda, Türkiye’ye gelen sığınmacıların etkileşimleri sonucunda yerel halkın tutumlarında oluşabilecek dışlama veya ayrımcılık temelindeki pratikler yaygınlaşabilmektedir. Dolayısıyla, Türkiye’de siyasal, ekonomik, sosyal ve kültürel anlamda derinlemesine etkiler yaratan bu kitlesel göçün ve misafirlikten yerleşikliğe doğru evrilen sürecin yerleşik halkta nasıl etkiler yarattığı ve yerel halkın perspektifinden Suriyeli sığınmacıların başlangıçtan farklı olarak artık nasıl karşılandığının incelenmesi önemlidir. Bu çerçevede, araştırmanın konusunu Suriyeli sığınmacılar özelindeki göçler sonucunda gerçekleşen toplumsal etkileşimlerin özellikle algısal boyutta yarattığı gerilimler, bunların yerel halkın gündelik toplumsal pratiklerine nasıl yansıdığı ve dış göçle gelen vi dezavantajlı nüfusa yönelik olası olumlu veya olumsuz algıların biçimlenmesinde rol oynayan faktörler veya dinamikler oluşturmaktadır. Başka bir ifadeyle, uzunca bir zamandır yoğun bir Suriyeli sığınmacı akınıyla karşılaşan Türkiye’de sığınmacılara yönelik inşa edilen tutumların somut söylemlere ve eylemlere yansıma biçiminin sosyolojik olarak değerlendirilmesi araştırmanın/tezin merkezi noktasını oluşturmaktadır. Bu bağlamda, araştırmada, Türkiye’ye yönelen bu göç hareketleri sonucunda sığınmacılarla ilgili yansıyan negatif yöndeki çok sayıdaki gündelik etkileşimin, haberin veya deneyimin yerel halkta “karşıt konum kimliklerinin oluşması”na ve dolayısıyla bir “karşı grup yabancılaştırması”na yol açıp açmadığı veya bu süreçte nasıl bir etkiye sahip olduğunun irdelenmesi amaçlanmaktadır. Bu kapsamda, Suriyeli sığınmacılarla yerel halkın gündelik karşılaşmalarının ve etkileşimlerinin yüksek olduğu sınır bölgesi yerleşim yerlerinden biri olan Mardin ili araştırmanın evreni olarak seçilmiştir. Mardin’deki Suriyeli sığınmacı nüfusu Mardin ilinin toplam nüfusunun %10,55’ini oluşturmaktadır. Suriyeli sığınmacıların toplam nüfusa oranı bakımından Mardin Türkiye’de yedinci en çok Suriyeli barındıran il durumundadır. Çalışmada nitel metodolojiye uygun olarak yarı yapılandırılmış görüşme formu aracılığıyla derinlemesine görüşmeler yapılmış ve katılımlı gözlem tekniği ile ampirik veriler elde edilmiştir. Teorik örnekleme ve maksimum çeşitlilik örnekleme tekniklerinin kullanıldığı bu çalışmada demografik çeşitlilik göz önünde bulundurulmakla beraber yeteri veri elde edilene kadar görüşmeler devam ettirilmiş ve toplamda 36 katılımcıyla alan araştırması tamamlanmıştır. Dolayısıyla, araştırma, genel olarak yerel halk arasında Suriyeli sığınmacılar özelinde yabancı göçmelere yönelik algıların hangi yönde olduğu ve sığınmacılara yönelik inşa edilen tutumların somut söylemlere ve eylemlere yansıma biçiminin nitel verilere dayalı olarak sosyolojik eksende sınır bölgesi olan Mardin ili örneği üzerinden değerlendirilmesini kapsamaktadır. Nitekim, bu araştırma ile yerlinin bakış açısından yabancı ile yerli arasındaki ilişkilerin detaylı olarak ortaya konulması ve henüz ne zamana kadar Türkiye’de kalacakları belli olmayan Suriyeli sığınmacıların uzun vadede Türkiye’de kalmaları ve yerleşik hale gelmeleri durumunda ileride ilişkilerin ne yönde şekilleneceğinin öngörülmesi noktasında katkı sağlaması hedeflenmiştir.tr_TR
dc.description.tableofcontentsİÇİNDEKİLER KABUL VE ONAY SAYFASI ............................................................................................ iii BİLİMSEL ETİK BİLDİRİM SAYFASI ............................................................................. iv ÖZET ..................................................................................................................................... v ABSTRACT ........................................................................................................................ vii ÖNSÖZ ............................................................................................................................... viii TABLOLAR DİZİNİ .......................................................................................................... xiv GRAFİKLER DİZİNİ ......................................................................................................... xv KISALTMALAR VE SİMGELER DİZİNİ ....................................................................... xvi EKLER DİZİNİ ................................................................................................................. xvii GİRİŞ ..................................................................................................................................... 1 1. BÖLÜM ............................................................................................................................ 1 1. ARAŞTIRMANIN KAPSAMI ......................................................................................... 9 1.1 Araştırmanın Konusu ve Amacı ................................................................................. 9 1.2 Araştırmanın Soruları ............................................................................................... 12 1.3 Araştırmanın Önemi ................................................................................................. 13 1.4 Araştırmanın Yöntemi ve Tekniği ............................................................................ 15 1.5 Araştırmanın Evreni ve Örneklemi ........................................................................... 17 1.6 Araştırmanın Sınırlılıkları ......................................................................................... 18 2. BÖLÜM ............................................................................................................................ 1 2. TEORİK ve KAVRAMSAL ÇERÇEVE ........................................................................ 20 2.1. Göç ve Göçmene Dair Bilgiler ................................................................................ 20 2.1.1 Kavramsal Olarak Göç Olgusu ....................................................................... 20 2.1.2 Uluslararası göç ve göçmen ............................................................................ 22 2.1.3 Göçmen, Mülteci ve Sığınmacı Ayırımı ......................................................... 25 2.1.4 Dünyada Mülteci/Sığınmacı Meselesi ve Suriyeli Göçü ............................... 27 2.1.5 Türkiye’de Yabancı Göçmen, Mülteci Deneyimi ......................................... 32 xii 2.1.6 Türkiye’de Suriyeliler: Güncel İstatistikler .................................................... 35 2.2 Sosyal İlişkilere Dair Kavramlar .............................................................................. 41 2.2.1. Sosyal Algı ..................................................................................................... 41 2.2.2. Yabancı .......................................................................................................... 41 2.2.3. Farklılık .......................................................................................................... 41 2.2.4. Önyargı ve Kalıpyargı (Stereotip) ................................................................. 45 2.2.5 Sosyal Mesafe ve Sosyal Dışlanma ............................................................... 47 2.2.6 Öteki ............................................................................................................... 47 2.2.7 Günah Keçisi ................................................................................................. 51 3. BÖLÜM ......................................................................................................................... 51 3. ARAŞTIRMANIN BULGULARI .................................................................................. 54 3.1 Araştırmaya Dair Bilgiler ......................................................................................... 54 3.2 Farklı Eksenlerden Suriyeliye Bakış ......................................................................... 57 3.2.1. Merhamet ve Acıma Temelli Yaklaşım ......................................................... 57 3.2.2. Realist Yaklaşım: Yabancıyı Doğru Algılamak ............................................ 59 3.2.3. İyisi ve Kötüsü Yaklaşımı: Yerlinin Değer Ölçütlerinden Süzülen Suriyeli 61 3.2.4. Uyumlu Suriyeli Yaklaşımı: Yabancıyı Yakından Tanıma ........................... 66 3.2.5. Takdir Edici Yaklaşım: Faydalı, Çalışkan ve İyi İş Gücü Olarak Suriyeliler .................................................................................................. 67 3.2.6. Nankör Suriyeliler Yaklaşımı: Genellenen Suçluluk .................................... 70 3.2.7. İsteklere Yetişemeyen Halk Yaklaşımı: İyilik Yapmak Zorundasınız Beklentisinde Suriyeliler Ya da Dezavantajlı Durumu Kullanma ............ 73 3.2.8. Keyif Düşkünü Olarak Suriyeliler Yaklaşımı: Gündelik Yaşamda Mikro Saldırganlıklara Maru Kalma .................................................................... 75 3.2.9. Bizden Farklı ve Güven Vermeyen Suriyeli Yaklaşımı: Git Demeden Git Demek ........................................................................................................ 79 3.2.10. Savaş Mağduruna Adil Yaklaşım: Özeleştiri ve Farkındalık ...................... 81 3.2.11. Günah Keçisi Olarak Suriyeliler ve Soyut Göçmen Yaklaşımı ................... 83 3.3 Toplumsal Yapıda Değişme Ve Düzenin Bozulması ............................................... 86 xiii 3.3.1. Ekonomik Düzenin Bozulması ve Çaresizlik Paradoksu ................................. 86 3.3.2 Sosyal Düzenin Bozulması ve Zenofobik Eğilim ............................................. 93 3.3.3. Dilencilik, Sahte Suriyeliler ve İzzet-i Nefs .................................................... 96 3.3.4. Asayişin Bozulması: Suç, Güvenlik, Kaos ve Belirsizlik ................................ 98 3.3.5. Muhafazakar Şehirde Ahlaki Bir Sorun Olarak Fuhuş .................................. 103 3.3.6. Suriyeli Kadın Sığınmacılarla Evlilik ve Buna Dair Sorunlar ....................... 106 3.3.6.1. Evlenmenin ucuz yolu: meta olarak görülen kadın suriyeliler ve komisyonculuk ................................................................................ 107 3.3.6.2. Zorunlu evlilikler: hem eş hem bakıcı olarak görülen suriyeli kadınlar ............................................................................................. 110 3.3.6.3. Kumalık tehdidi ve önyargının yeniden üretimi ................................ 112 3.3.6.4. Bir dolandırıcılık aracı olarak evlilikler: düğünden altın kaçırma..... 118 3.3.6.5. Toplumsal yapıda oluşan değişim: genç kızların evlenememesi ....... 122 3.3.6.6. Suriyeli göçmenler için öngörülen demografik orantısızlık: suriyeli erkeklerin evlenememeleri ............................................................... 124 3.4. Devlet Yardımlarına Yaklaşım .............................................................................. 125 3.4.1. Devlet Yardımlarında Yanlış Bilinen Doğrular, Medyanın Rolü ve Homojenleşen Algılar .................................................................................. 125 3.4.2. Bizim de Fakirimiz Var Yaklaşımı: Koşullu Yardım ve Üvey Evlat Muamelesi .................................................................................................... 132 3.4.3. Devlet Yardımlarına Diğer Eleştiriler: Tembelleşmeştirme ve İstismar ........ 135 3.4.4. Yardım Etmeye Mecbursunuz Söylemi: Minnet Duymama ve Karşılıklı Ötekileştirme ................................................................................................ 137 3.5 Göçmene Uygun Davranış Beklentisi ..................................................................... 139 3.5.1 Mağdura Uygun Tüketim Beklentisi ve Eğlenme ........................................... 139 3.5.1.1. Yerlinin Gözünden Lüks Olarak Tanımlananın Somutlaşmış Hali: PahalıTelefonlar ............................................................................... 143 3.5.2 Hem Muhtaç Hem Çocuk Yapıyor ................................................................. 145 3.5.3 Suriyeli Kadınların Kişisel Bakım Pratikleri Üzerinden Olumsuz Nitelemelerle Karşılaşması ve Dışlanma ..................................................... 147 xiv 3.5.4 Düzeltilmesi Beklenen Davranışlar: Yabancıyla Bir Arada Yaşamanın Koşulları .............................................................................................. 154 3.6. Biz Onlar Karşılaştırmasında Suriyeliler ............................................................... 156 3.6.1 Kıyaslayarak Kendini Yeterli Görme Sanatı................................................... 156 3.6.2. Toprağını Savunmayan Suriyeliler: Mülteci Olmak Vatanına İhanet Midir? 159 3.6.3. Sosyal Kimlik Ölçeğinde Savaş: Biz Olsak Ölürdük Ama Toprağımızı Terk Etmezdik ....................................................................................................... 163 3.7 Sosyal Mesafe ......................................................................................................... 167 3.7.1. Suriyeli ile Komşu Olmak: İletişimin Etkisi ve Koşullu Misafirperverlik .... 167 3.7.2. Suriyeli ile Evlilik .......................................................................................... 172 3.7.3. Sosyal Dışlamanın Somut Hali: Kızının Bir Suriyeliyle Evlenmesine Karşı Çıkmak ......................................................................................................... 175 3.7.4. Mülteci Gettoları ve Hiç Kimseler Olarak Suriyeliler ................................... 177 3.7.5. Kaderin Tecellisi Olarak Mülteci: Mecburiyetin Metafizik Görünümü ........ 181 3.7.6. Belirsizlikler Karşısında Hazırda Bekleyenler Olarak Suriyeliler: GeçicilikKalıcılık Meselesi ......................................................................................... 187 3.7.7. Vatandaşlık ve Oy Kullanma Meselesi .......................................................... 191 4. TARTIŞMA VE SONUÇ ............................................................................................ 195 5. KAYNAKLAR ............................................................................................................. 205 6. EKLER ......................................................................................................................... 216 ÖZGEÇMİŞ ..................................................................................................................... 219tr_TR
dc.language.isoothertr_TR
dc.publisherAdnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsütr_TR
dc.rightsinfo:eu-repo/semantics/openAccesstr_TR
dc.subjectSuriyeli sığınmacılar, Göçmen, Yerleşik, Yabancı, Ötekileştirme, Ayrımcılık, Dışlanma, Algı ve tutumlar, Bütünleşme, Bir arada yaşamatr_TR
dc.titleYabancı ile bir arada yaşama ve ötekileştirme: Mardin halkının bakışından Suriyeli sığınmacılartr_TR
dc.typemasterThesistr_TR
dc.contributor.departmentAdnan Menderes Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü / Sosyoloji Anabilim Dalıtr_TR
Appears in Collections:Yüksek Lisans

Files in This Item:
File Description SizeFormat 
590393.pdf3.34 MBAdobe PDFView/Open


Items in DSpace are protected by copyright, with all rights reserved, unless otherwise indicated.