Kadınların çalışma yaşamında yerini belirleyen faktörler: Türkiye ve OECD ülkeleri üzerine bir analiz /

Abstract

Bireyler çalışma ya da çalışmama adına kararlarını verirken; ekonomik, sosyal, siyasi olmak üzere birçok faktörden etkilenmektedir. Bu faktörlerin etki alanları genişledikçe bireylerin işgücüne katılımlarındaki kararlılıklarına da yansımaktadır. Özellikle küreselleşmeyle birlikte sermaye dolaşımının hız kazanması ile bu faktörlerin etki alanları büyük ölçüde genişlemiştir. İşgücüne ve istihdam yapısına yeni boyut kazandıran küreselleşme, emek cephesinde şartları daha da ağırlaştırmış ve işgücü piyasasında zaten istihdamı zor gerçekleşebilen kadın işgücü bu şartlardan en çok etkilenen kesimlerden biri olmuştur. Bu çalışmada 1988 ve sonrası dönemde Türkiye ve OECD ülkelerindeki kadın işgücü yapısı incelenmiş ve Türkiye’deki kadınların işgücüne dâhil olmamalarının nedenleri literatürdeki faktörler ışığında değerlendirilmiştir. Kadınların işgücü piyasasına dâhil olmamasında etkili olan; ekonomik faktörlerden ücretlerdeki eşitsizlikler, ekonomik büyüme, gelir, kayıt dışılık sorunu; sosyal faktörlerden kırdan kente yapılan göçler, eğitim seviyesi, kültürel engeller ve toplum baskısı, işe alımlarda cinsiyete dayalı ayrımcılık, psikolojik taciz (mobbing) ve siyasi faktörlerden ise İnsani Gelişme Endeksi ve yasal düzenlemeler incelenmiştir. Bu çalışmanın ana amacı Türkiye’deki kadınların işgücüne katılım oranlarına etki eden değişkenlerin saptanması ve bu değişkenlerin kadınların işgücüne katılım oranları arasındaki ilişkinin varlığını, etkisini tespit etmektir. Bu çerçevede çalışmada Dünya Bankası, TÜİK ve OECD’nin yayınlamış olduğu veriler kullanılarak kadınların işgücüne katılıma oranı ile ekonomik büyüme, GSYİH, geçinme endeksi, asgari ücret artış oranları ve insani gelişmişlik endeksi verileri ele alınarak EKK yöntemi yardımıyla aralarındaki ilişki incelenmiştir. EKK analiz sonucunda; kadınların işgücüne katılım oranları ile ekonomik vi büyüme oranı arasında anlamlı bir etkileşim tespit edilememiştir. Asgari ücret artış oranları ile İnsani Gelişmişlik Endeksi değişkenlerinin kadınların işgücünü pozitif yönde etkilediği, GSYİH ve Geçinme Endeksi değişkenlerinin ise kadınların işgücüne katılım oranları negatif yönde etkilediği sonucuna ulaşılmıştır.