Sınıf öğretmeni adaylarının tartışmaya yönelik öz-yeterlikleri, bilimin doğasına yönelik inanışları ve eleştirel düşünmeleri arasındaki ilişkinin incelenmesi

Abstract

Bu araştırmanın ilk amacı, sınıf öğretmeni adaylarının tartışmaya yönelik özyeterlikleri, bilimin doğası inanışları ve eleştirel düşünmeleri arasında sınıf düzeyine göre anlamlı bir fark olup olmadığını incelemektir. İkinci amacı ise, sınıf öğretmeni adaylarının tartışmaya yönelik öz-yeterlikleri, bilimin doğası inanışları ve eleştirel düşünmeleri arasındaki ilişkilerin yapısal eşitlik modeli ile incelenmesidir. Araştırmanın modeli ilişkisel tarama çalışmasıdır. Araştırmanın örneklemini Aydın Adnan Menderes Üniversitesi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Pamukkale Üniversitesi, Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi ve Afyon Kocatepe Üniversitesi Temel Eğitim Bölümü Sınıf Öğretmenliği programının birinci, ikinci, üçüncü ve dördüncü sınıflarında öğrenim gören 858 öğretmen adayı oluşturmaktadır. Araştırmanın örneklemi seçilirken uygun örnekleme tekniği tercih edilmiştir. Veriler “Tartışmaya Yönelik Öz-yeterlik Ölçeği”, “Bilimin Doğası İnanışları Ölçeği” ve “Eleştirel Düşünme Standartları Ölçeği ile toplanmıştır. Verilerinin analizinde SPSS 18, LISREL 8.80 ve MPLUS 7 programlarından faydalanılmıştır. Tartışmaya Yönelik Öz-Yeterlik Ölçeği, Bilimin Doğası İnanışları Ölçeği ve Eleştirel Düşünme Standartları Ölçeği puanlarının anlamlı bir farklılık gösterip göstermediğini belirlemek için tek yönlü varyans analizi (ANOVA) kullanılmıştır. Argümantasyona dayalı öz-yeterliğin, bilimin doğasına yönelik inançları ve eleştirel düşünmeyi yordayıp yordamadığını belirlemek amacıyla kurulan model, yapısal eşitlik modeli ile test edilmiştir. Sonuçlar, sınıf öğretmeni adaylarının tartışmaya yönelik öz-yeterlikleri ve eleştirel düşünmelerinin sınıf düzeyine göre anlamlı bir farklılık olmadığını göstermektedir. Bununla birlikte adayların bilimin doğası inanışları arasında, birinci ve ikinci sınıflar arasında birinci sınıfların lehine anlamlı bir farklılık tespit edilmiştir. İkinci amaca yönelik elde edilen sonuçlara göre tartışmaya yönelik öz-yeterliğin eleştirel düşünmeyi yordadığı ve uyum indekslerinin kabul edilecek düzeyde oldukları belirlenmiştir. Tartışmaya yönelik öz-yeterlik ile bilimin doğası arasında kurulan ikinci vi modelin çalışmadığı ve bu nedenle tartışmaya yönelik öz yeterliğin bilimin doğası inanışlarını yordamadığı sonucuna ulaşılmıştır. Elde edilen sonuçlar ışığında, eğitimcilere ve araştırmacılara önerilerde bulunulmuştur.