Avrupa Birliği ülkeleri ve Türkiye'de eğitim ve sağlık harcamalarının etkinlik analizi

Abstract

Eğitim ve sağlık ekonomik kalkınmada iki temel göstergedir. Bireysel ve toplumsal anlamda gelişme için, bu hizmetlere yapılan harcamaların ne kadar verimli kullanıldığının belirlenmesi ve ülkelerin gelişmişlik düzeyine katkılarının ortaya konulması önem arz etmektedir. Bu amaçla, Avrupa Birliği (AB) üyesi ülkeler ve Türkiye için eğitim ve sağlık göstergeleri incelenerek, bu hizmetlere yapılan harcamaların etkinliği bu iki sektöre ilişkin girdiler ve çıktılar ele alınarak analiz edilmiştir. Bu çalışmada, AB üyesi ülkelerin ve Türkiye’nin eğitim ve sağlık hizmetlerine yapılan harcamalar açısından etkinlik analizi yapılarak, Türkiye’nin AB ülkeleri içindeki konumu belirlenmeye çalışılmış ve konuya ilişkin öneriler sunulmuştur. Etkinlik analizi birden fazla girdi ve çıktı değişkenine sahip birimler için göreli etkinlik ölçümü yapmayı sağlayan Veri Zarflama Analizi (VZA) yöntemi ile gerçekleştirilmiş olup, eğitim ve sağlık için çeşitli modeller oluşturulmuştur. Uygulamanın ilk aşamasında, hem eğitim hem sağlık alanında tüm ülkeler için VZA gerçekleştirilmiştir. İkinci aşamada, Karar Verme Birimleri (KVB)’lerinin homojen olmasını sağlamak amacı ile Kümeleme Analizi (KA) yapılarak elde edilen kümelere tekrar VZA uygulanmış ve sonuçlar değerlendirilmiştir.