Türkiye'de işsizlik yardımlarının bireylerin sağlık ve yaşam standartları üzerine etkisi: Bir yapısal eşitlik modellemesi

Abstract

Geleceğe ait belirsizliklerin açıklanmasında, istatistik bilimi her geçen gün daha da geliĢmekte ve araĢtırmacılar yeni yöntemler geliĢtirmektedir. GeliĢtirilen bu teknikler arasında günden güne önem kazananlardan biri de Yapısal EĢitlik Modellemesi (YEM)‟dir. YEM son dönemlerde sosyal bilimlerde en önemli veri analiz tekniklerinden biri olmuĢtur. YEM, sosyal bilimlerde teorilerin formüle edilmesi ve değiĢkenler arasındaki karmaĢık iliĢki yapılarının bir model yardımıyla açıklanmasında yaygın bir biçimde kullanılmaktadır. Bu tez çalıĢması Türkiye‟de verilmekte olan iĢsizlik ödeneklerinin (yardımlarının) bireylerin sağlık göstergeleri, yaĢam standartları gibi sosyal ve beĢeri değiĢkenlerle nedensel iliĢkilerini ampirik olarak test etmeyi amaçlamaktadır. Analizlerde Türkiye Ġstatistik Kurumu (TÜĠK) “Gelir ve YaĢam KoĢulları Panel Mikro Veri Seti (2007-2015)” kullanılmıĢtır. Yapısal EĢitlik Modellemesi, iĢsizlik ödeneklerinin bireylerin sağlık düzeyleri ve yaĢam standartlarına olan etkisini eĢanlı olarak analiz etme imkanı tanımıĢtır. Kurulan iki farklı modelde iĢsizlik yardımı öncelikle parasal değer olarak ele alınırken, ikinci modelde bireyin iĢsizlik yardımı alıp almamasına göre değiĢen bir kukla değiĢkeni olarak kullanılmıĢtır. Modeller Stata 15 programı kullanılarak analiz edilmiĢtir. Elde edilen bulgular, Türkiye‟de iĢsizlik yardımlarının bireylerin sağlık düzeylerini etkilemediğini ancak yaĢam standartlarını artırmada etkin olduğunu göstermiĢtir.