Please use this identifier to cite or link to this item:
http://hdl.handle.net/11607/3776Full metadata record
| DC Field | Value | Language |
|---|---|---|
| dc.contributor.advisor | Yengin Sarpkaya, Pınar | - |
| dc.contributor.author | Evren, Hasan Ulvi | - |
| dc.date.accessioned | 2020-07-08T13:18:17Z | - |
| dc.date.available | 2020-07-08T13:18:17Z | - |
| dc.date.issued | 2019 | - |
| dc.date.submitted | 2019 | - |
| dc.identifier.uri | http://hdl.handle.net/11607/3776 | - |
| dc.description.abstract | Bu çalıĢma, Ege Bölgesindeki bir devlet üniversitesinin farklı birimlerinde görev yapan öğretim elemanlarının sessizlik algılarını, eğer varsa sessizliğe neden olan faktörleri ve sessizliğin muhtemel sonuçlarını ortaya koymayı amaçlamaktadır. Öğretim elemanlarının sergiledikleri örgütsel sessizlik türlerini, örgütsel sessizliğin nedenlerini ve sonuçlarını saptamayı ve ayrıntılı olarak açıklamayı amaçlayan bu çalıĢmada karma araĢtırma yöntemi izlenmiĢtir. AraĢtırmada önce nicel veri toplama yöntemi izlenmiĢ ve veriler nicel çözümleme tekniklerinden yararlanarak çözümlenmiĢtir. Daha sonra, elde edilen bulgulardan hareketle görüĢme formu hazırlanarak nitel veri toplama yöntemi izlenmiĢ ve veriler nitel veri çözümleme teknikleriyle çözümlenmiĢtir. Bu nedenle araĢtırma “Açımlayıcı Sıralı Desen” olarak tasarlanmıĢtır. AraĢtırmanın evrenini, farklı birimlerde görev yapan 1301 öğretim elemanı oluĢturmaktadır. Örneklem ise küme örnekleme yöntemi ile seçilen 376 öğretim elemanından oluĢmuĢtur. Nitel aĢamada amaçlı örnekleme tekniklerinden maksimum çeĢitlilik örnekleme tekniğiyle belirlenen farklı birimlerde görev yapan farklı unvanlarda 12 öğretim elemanı ile görüĢmeler gerçekleĢtirilmiĢtir. AraĢtırmada, öğretim elemanlarının örgütsel sessizlik algılarını belirlemek için alanyazında yaygın olarak kullanılan ve Dyne, Ang ve Botero (2003) tarafından geliĢtirilmiĢ olan 15 maddelik “Örgütsel Sessizlik Ölçeği” kullanılmıĢtır. Nicel verilerin değerlendirilmesinden sonra araĢtırmacı tarafından geliĢtirilen 6 maddelik görüĢme formu hazırlanmıĢtır. Nitel veriler yarı yapılandırılmıĢ görüĢme tekniğiyle elde edilmiĢtir. Nicel aĢamada elde edilen baĢlıca bulgular Ģöyledir: Örgütsel sessizliğin genel ortalamasında kadınların erkeklerden; “AraĢtırma Görevlilerinin” “Profesörlerden” ve “Diğer (Öğretim Görevlileri-Okutmanlar-Uzmanlar)” grubundan, “Korunmacı Sessizlik” viii boyutunda 25-32 yaĢ aralığındaki öğretim elemanlarının diğer bütün yaĢ gruplarındakilerden daha sessiz oldukları saptanmıĢtır. Yine “Korunmacı Sessizlik” boyutunda “AraĢtırma Görevlilerinin” diğer bütün gruplardan; “Yardımcı Doçentlerin (Dr. Öğretim Üyelerinin)” “Profesörlerden ve Diğer (Öğretim Görevlileri-OkutmanlarUzmanlar)” grubundan; (1-8 yıl) çalıĢma aralığındaki öğretim elemanlarının (9-16 yıl) ve (25 yıl ve üstü) çalıĢma süresine sahip olanlardan daha sessiz oldukları belirlenmiĢtir. Hem sessizlik genel ortalamasında hem de “Kabullenici Sessizlik” boyutunda; “Fakültelerde” ve “Yüksekokullarda” çalıĢan öğretim elemanları “Meslek Yüksekokullarında” çalıĢan öğretim elemanlarından daha sessiz bulunmuĢtur. “Korumacı Sessizlik” boyutunda; bu üniversitede 6-10 yıl çalıĢmıĢ olanlar ve 11-15 yıl çalıĢmıĢ olanların, 16 yıl ve üstü çalıĢma süresindekilere kıyasla daha sessiz oldukları belirlenmiĢtir. AraĢtırmanın nitel aĢamasında elde edilen bulgular ise akademik unvan değiĢkenine iliĢkin nicel aĢamada çıkan sonuçları desteklerken, özellikle yaĢ değiĢkenine iliĢkin nicel aĢamada çıkan sonuçlardan farklı bulguları da içermektedir. Nicel aĢamada elde edilen bulgulara göre yaĢı genç olan öğretim elemanları daha sessiz kalırken, nitel aĢamada elde edilen bulgulara göre öğretim elemanlarının yaĢı ilerledikçe yaĢadıkları öğrenilmiĢ çaresizlik deneyimlerinden dolayı sessizlik davranıĢları artmaktadır. Tüm bulgular değerlendirildiğinde, çalıĢma kapsamına alınan üniversitede örgütsel sessizlikte, çalıĢma süresi az olanların, akademik kariyerin baĢında olanların ve akademik yükselme kaygısı olanların sessiz olduğu akademik kariyer basamaklarının sonunda olanlardaki sessizliğin ise öğrenilmiĢ çaresizliğe dayandığı bulunmuĢtur. Çarpıcı bir sonuç ise akademik hiyerarĢinin, sessizliği olumsuz etkileyen bir olgu olmasıdır. | tr_TR |
| dc.description.tableofcontents | ÇĠNDEKĠLER KABUL VE ONAY SAYFASI ............................................................................................ iii BĠLĠMSEL ETĠK BĠLDĠRĠM SAYFASI .............................................................................. v ÖZET ................................................................................................................................... vii ABSTRACT ......................................................................................................................... ix ÖNSÖZ ................................................................................................................................. xi ġEKĠLLER DĠZĠNĠ ............................................................................................................ xix ġEMALAR DĠZĠNĠ ............................................................................................................ xxi ÇĠZELGELER DĠZĠNĠ ..................................................................................................... xxiii TABLOLAR DĠZĠNĠ ......................................................................................................... xxv EKLER DĠZĠNĠ ............................................................................................................... xxvii KISALTMALAR VE SĠMGELER DĠZĠNĠ ..................................................................... xxix GĠRĠġ ..................................................................................................................................... 1 1. BÖLÜM ............................................................................................................................ 7 1. YÖNTEM .......................................................................................................................... 7 1.1. AraĢtırma Modeli ........................................................................................................ 7 1.2. Evren ........................................................................................................................... 9 1.3. Örneklem ve ÇalıĢma Grubu .................................................................................... 11 1.3.1. Nicel Bölüm ....................................................................................................... 11 1.3.2. Nitel Bölüm ....................................................................................................... 13 1.4. Veri Toplama Araçları .............................................................................................. 14 1.4.1. Nicel Veri Toplama Formu ............................................................................... 14 1.4.1.1. KiĢisel bilgi formu ....................................................................................... 14 1.4.1.2. Örgütsel Sessizlik Ölçeği ............................................................................ 15 1.4.2. Yarı YapılandırılmıĢ GörüĢme Formu ............................................................... 18 1.5. Veri Toplama Süreci ................................................................................................. 19 xiv 1.5.1. Nicel Veri Toplama Süreci ................................................................................. 19 1.5.2. Nitel Veri Toplama Süreci ................................................................................. 20 1.6. Verilerin Analizi ........................................................................................................ 21 1.6.1. Nicel Verilerin Analizi ....................................................................................... 21 1.6.2. Nitel Verilerin Analizi ........................................................................................ 25 2. BÖLÜM ........................................................................................................................... 27 2. KURAMSAL VE KAVRAMSAL ÇERÇEVE ................................................................ 27 2.1. Örgüt Kavramı ........................................................................................................... 27 2.2. Örgütsel Seslilik ........................................................................................................ 28 2.2.1. Yöneticileri Etkileme ......................................................................................... 30 2.2.2. Açıkça KonuĢma ................................................................................................ 30 2.2.3. Konuyu Benimsetme .......................................................................................... 30 2.2.4. Ses Çıkartma ...................................................................................................... 30 2.2.5. Bilgi Uçurma (Whistleblowing) ......................................................................... 31 2.2.6. Ġlkeli Örgütsel Muhalefet ................................................................................... 31 2.2.7. Sorumluluk Alma ............................................................................................... 31 2.3. ĠĢgören Sesliliği Türleri ............................................................................................. 31 2.3.1. Prososyal (Örgüt Yararına) Seslilik ................................................................... 32 2.3.2. Savunma Amaçlı Seslilik ................................................................................... 32 2.3.3. Kabul Edilen Seslilik .......................................................................................... 32 2.4. Sessizlik Kavramı ...................................................................................................... 33 2.5. Örgütsel Sessizlik Kavramı ....................................................................................... 34 2.5.1. Örgütsel Sessizlik Teorileri ................................................................................ 36 2.5.1.1. Fayda-maliyet analizi ................................................................................... 36 2.5.1.2. BekleyiĢ teorisi ............................................................................................. 37 2.5.1.3. Sessizlik sarmalı ........................................................................................... 38 xv 2.5.1.4. Kendini uyarlama teorisi ............................................................................. 39 2.5.2. Örgütsel Sessizliğin Nedenleri .......................................................................... 40 2.5.2.1. ĠĢgörenlerin yöneticilerine güvenmemesi .................................................... 40 2.5.2.2. GeçmiĢ tecrübeler ........................................................................................ 41 2.5.2.3. DıĢlanma korkusu ........................................................................................ 41 2.5.2.4. KonuĢmanın riskli görülmesi ...................................................................... 41 2.5.2.5. Mobbing ...................................................................................................... 42 2.5.3. Sessizliğin Örgütlerde GeliĢim Süreci ............................................................... 42 2.5.3.1. Yöneticilerin olumsuz geri bildirim korkusu............................................... 43 2.5.3.2. Yöneticilerin iĢgörenlere ve örgüt yönetimine iliĢkin ön yargıları .............. 43 2.5.3.3. Ulusal ve kültürel normlar ........................................................................... 44 2.5.3.4. Adaletsizlik kültürü ..................................................................................... 44 2.5.3.5. Sessizlik iklimi ............................................................................................ 44 2.5.3.6. Yöneticinin yapısı ........................................................................................ 45 2.5.4. Örgütsel Sessizliğin Türleri ............................................................................... 45 2.5.4.1. ĠĢgören itaati (koruma) ................................................................................ 46 2.5.4.2. Sağır kulak sendromu .................................................................................. 46 2.5.4.3. Pasif kalma ve razı olma (kabullenme) ....................................................... 47 2.5.4.4. Çekilme ve baĢka davranıĢlara yönelme (korunma) ................................... 47 2.5.5. Örgütsel Sessizliğin Sonuçları ........................................................................... 48 2.5.5.1. ĠĢgörenlerin kendilerini değersiz hissetmeleri ............................................. 49 2.5.5.2. ĠĢgörenlerin çevrelerini kontrol etme eksikliği ............................................ 50 2.5.5.3. ĠĢgörenlerin biliĢsel uyumsuzluk yaĢamaları ............................................... 50 2.6. Üniversitelerde Sessizlik .......................................................................................... 50 2.7. Ġlgili AraĢtırmalar ..................................................................................................... 55 2.7.1. Örgütsel Sessizlikle Ġlgili Türkiye‟de YapılmıĢ AraĢtırmalar ........................... 55 xvi 2.7.2. Örgütsel Sessizlikle Ġlgili Yurt DıĢında YapılmıĢ AraĢtırmalar ......................... 63 3. BÖLÜM ........................................................................................................................... 70 3. ARAġTIRMA BULGULARI VE YORUMLAR ............................................................ 70 3.1. Birinci Alt Probleme ĠliĢkin Bulgular ....................................................................... 70 3.2. Ġkinci Alt Probleme ĠliĢkin Bulgular ......................................................................... 74 3.2.1. Örgütsel Sessizliğin Cinsiyet DeğiĢkenine Göre Değerlendirilmesine ĠliĢkin Bulgular ............................................................................................................. 75 3.2.2. Örgütsel Sessizliğin YaĢ DeğiĢkenine Göre Değerlendirilmesine ĠliĢkin Bulgular ............................................................................................................. 76 3.2.3. Örgütsel Sessizliğin Medeni Durum DeğiĢkenine Göre Değerlendirilmesine ĠliĢkin Bulgular .................................................................................................. 79 3.2.4. Örgütsel Sessizliğin Eğitim Durumu DeğiĢkenine Göre Değerlendirilmesine ĠliĢkin Bulgular .................................................................................................. 80 3.2.5. Örgütsel Sessizliğin Akademik Unvan DeğiĢkenine Göre Değerlendirilmesine ĠliĢkin Bulgular .................................................................................................. 81 3.2.6. Örgütsel Sessizliğin Akademik Birim DeğiĢkenine Göre Değerlendirilmesine ĠliĢkin Bulgular .................................................................................................. 84 3.2.7. Örgütsel Sessizliğin ĠĢ YaĢamındaki ÇalıĢma Süresi DeğiĢkenine Göre Değerlendirilmesine ĠliĢkin Bulgular ................................................................ 86 3.2.8. Örgütsel Sessizliğin Bu Üniversitedeki ÇalıĢma Süresi DeğiĢkenine Göre Değerlendirilmesine ĠliĢkin Bulgular ................................................................ 88 3.3. Üçüncü Alt Probleme ĠliĢkin Bulgular ...................................................................... 91 3.3.1. Öğretim Elemanlarının Kendi Sessizlikleriyle Ġlgili Bulgular ........................... 93 3.3.2. Öğretim Elemanlarının BaĢkalarının Sessizliklerine ĠliĢkin GörüĢleriyle Ġlgili Bulgular ........................................................................................................... 100 3.3.3. Öğretim Elemanlarının Sessizliğe ĠliĢkin Genel Algıları ................................. 107 3.4. AraĢtırmanın Birinci Alt Problemine ĠliĢkin Yorumlar .......................................... 115 3.5. AraĢtırmanın Ġkinci Alt Problemine ĠliĢkin Yorumlar ............................................ 116 xvii 3.5.1. Cinsiyet DeğiĢkenine ĠliĢkin Yorumlar ........................................................... 116 3.5.2. YaĢ DeğiĢkenine ĠliĢkin Yorumlar .................................................................. 117 3.5.3. Medeni Durum DeğiĢkenine ĠliĢkin Yorumlar ................................................ 119 3.5.4. Eğitim Durumu DeğiĢkenine ĠliĢkin Yorumlar ............................................... 120 3.5.5. Akademik Unvan DeğiĢkenine ĠliĢkin Yorumlar ............................................ 121 3.5.6. Akademik Birim DeğiĢkenine ĠliĢkin Yorumlar ............................................. 123 3.5.7. ĠĢ YaĢamındaki ÇalıĢma Süresi DeğiĢkenine ĠliĢkin Yorumlar ...................... 124 3.5.8. Bu Üniversitedeki ÇalıĢma Süresi DeğiĢkenine ĠliĢkin Yorumlar .................. 125 3.6. AraĢtırmanın Üçüncü Alt Problemine ĠliĢkin Yorumlar ........................................ 126 4. SONUÇ, TARTIġMA VE ÖNERĠLER ..................................................................... 134 5. KAYNAKLAR ............................................................................................................. 143 6. EKLER ........................................................................................................................ 157 ÖZGEÇMĠġ ..................................................................................................................... 167 | tr_TR |
| dc.language.iso | tur | tr_TR |
| dc.publisher | Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü | tr_TR |
| dc.rights | info:eu-repo/semantics/openAccess | tr_TR |
| dc.subject | Sessizlik, Öğretim Elemanı, Karma Yöntem | tr_TR |
| dc.title | Öğretim elemanlarının bakış açısıyla örgütsel sessizlik | tr_TR |
| dc.type | masterThesis | tr_TR |
| dc.contributor.department | Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı | tr_TR |
| Appears in Collections: | Yüksek Lisans | |
Files in This Item:
| File | Description | Size | Format | |
|---|---|---|---|---|
| 567995.pdf | 3.58 MB | Adobe PDF | View/Open |
Items in DSpace are protected by copyright, with all rights reserved, unless otherwise indicated.