Ephesos Kenti tanrı ve kültleri

Abstract

Uygarlık tarihi boyunca insanoğlunun hayatında çok önemli bir yere sahip olan din, farklı kült inanışlarının doğmasına zemin hazırlamıştır. Antikçağ toplumlarının kaderci bir anlayış ile geliştirmiş oldukları politeist inanç yapısı, gerçekçi ve somut tapınmanın ifadesi olan kült aracılığıyla kendini göstermiştir. Tanrı(ça)lara yakarış, adak hediyeleri, kurban ritüelleri, tanrı(ça)lar onuruna düzenlenen festivaller gibi temel öğeleri içeren kült, kutsal güçlere karşı insanların kendisini ifade etme şekli olarak görülmektedir. Hellenistik Dönem'den itibaren şekillenmeye başlanan ve Roma İmparatorluk Dönemi'nde farklı bir boyuta ulaşan İmparatorluk Kültü, Roma İmparatorluğu hâkimiyetinin etkisiyle özellikle Küçük Asya'da gelişmiştir. Roma imparatorlarının tanrılaştırılması, onurlarına tapınakların kurulması, festivallerin ve kurban ritüellerinin gerçekleştirilmesi, kült geleneğine yeni bir nitelik kazandırmıştır. "Ephesos Kenti Tanrı ve Kültleri" başlığı altında sunulan bu çalışmanın konusunu, Prehistorik Çağlar'dan Roma İmparatorluk Dönemi sonuna kadar, Ephesos antik kentinde tapınım gördüğü saptanan tanrısal inançlar oluşturmaktadır. Bu çalışma ile kentte varlıkları tespit edilen tüm tanrı(ça)lar ve kültleri ilk kez bir bütün içerisinde incelenmiş ve aynı zamanda tanrı(ça)ların nitelikleri, işlevleri, dinsel uygulama biçimleri, onurlarına düzenlenen bayramları, görev alan din personelleri ve eğer varsa kutsal alanları açıklanmaya çalışılmıştır. Bu çalışmalar sırasında arkeolojik, epigrafik ve nümizmatik veriler ışığında, belirlenen malzemeler ile ayrıntılı ve genel içerikli tüm yayınlar taranarak kapsamlı bir literatür çalışması yapılmıştır. Böylece Ephesos antik kentinin dinsel yaşamına ilişkin tüm bilgiler ayrıntılı olarak sunulmuştur