Aydın ilinde yaygın olarak kullanılan domates tohumlarındaki viral etmenlerin serolojik biyolojik yöntemlerle saptanması üzerine çalışmalar

Abstract

Bu çalışmanın amacı, Aydın ili ve ilçelerinde yetiştirilen sofralık ve sanayi domates çeşitlerine ait tohum örneklerinde tohum kaynaklı bazı viral etmenleri belirlemektir. Bu amaçla, sertifikalı 28 sofralık, 16 sanayi domates çeşidinde, tütün mozaik virüsü (Tobacco mosaic tobamovirus, TMV), domates mozaik virüsü (Tomato mosaic tobamovirus, ToMV), domates siyah halka virüsü (Tomato black ring nepovirus, TBRV) ve hıyar mozaik virüsü (Cucumber mosaic cucumovirus, CMV)'nün varlığını saptamak için DAS-ELISA ve biyolojik yöntemler (bitki yetiştirme ve test bitkilerine inokulasyon yöntemleri) kullanılmıştır. DAS-ELISA sonucuna göre, domates tohum Örneklerinin TMV, ToMV ve TBRV ile enfekteli, CMV ile enfekteli olmadığı saptanmıştır. Test edilen 44 domates çeşidine ait tohum örneğinden 7 (% 15. 90)' sinin sadece TMV, 22 (%50)'sinin TMV+ToMV, 5 (%1 1.36)'inin de TMV+ToMV+TBRV ile enfekteli olduğu belirlenmiştir. DAS-ELISA yöntemiyle TMV, ToMV ve TBRV ile enfekteli olduğu saptanan çeşitlerden elde edilen bitki yapraklarından hazırlanan özsuları ile test bitkilerine mekanik inokulasyon uygulanmıştır. TMV ile enfekteli yapraktan yapılan mekanik inokulasyon sonucunda Chenopodium amaranticolor' da klorotik lokal lekeler, Datura stramonium ve Nicotiana glutinosd'da. nekrotik lekeler, Nicotiona tabacum ev. Samsun yapraklarında kabarma ve Nicotiana tabacum ev. White Burley'de ise damarlarda renk açılmaları gözlenmiştir. ToMV ile enfekteli domates bitkilerinin yapraklarından hazırlanmış bitki özsuyunun ise Datura stramonium yapraklarında nekrotik lekelere, Nicotiana glutinosa ve Nicotiana rustica yapraklarında renk açılmalarına, Nicotiana tabacum ev. White Burley'de ise damar açılmalarına neden olduğu saptanmıştır. Chenopodium amaranticolor yapraklarında benek şeklinde klorotik renk açılmalar], Gomphrena globosa yapraklarında kırmızımsı kahverengi lokal lekeler ve Phaseolus vulgaris yapraklarında koyu kahverengi lokal lekeler ise TBRV ile enfekteli domates bitkilerinin yapraklardan elde edilmiş bitki özsuyun inokulasyonu sonucunda meydana gelmiştir. The aim of this study was detect seed-borne viruses from seeds of table and processing tomato cultivars grown in Aydın province. For this purpose, 28 table and 16 processing certified tomato cultivars seeds were tested by DAS-ELISA and biological methods (grow-out test and mechanical inoculation), for the presence of Tobacco mosaic virus (TMV), Tomato mosaic virus (ToMV), Tomato black ring virus (TBRV) and Cucumber mosaic virus (CMV). As a result of DAS-ELISA test, tomato seeds were found to be infected with TMV, ToMV and TBRV. However, CMV was not detected in any of the seed samples. It was found that, 7 (15.90%) of 44 tested tomato seed samples infected with TMV, mat 22 (50%) of them infected with TMV+ToMV and that 5 (1 1.36%) of them infected with TMV+ToMV+TBRV. The mechanical inoculation was applied to test plants with plant leaves obtained from the seeds infected with TMV, ToMV and TBRV detected by DAS-ELISA. The juice of plant leaves from the seeds infected with TMV produced chlorotic local spots on Chenopodium amaranticolor, necrotic local spots on Datura stramonium and Nicotiana glutinosa, mottle on the leaves of Nicotiana tabacum cv. Samsun and vein clearing on Nicotiana tabacum cv. White Burley; those infected with ToMV produced necrotic local spots on the leaves of the Datura stramonium, a chlorotic local spots on the leaves of Nicotiana glutinosa and Nicotiana rustica and Nicotiana tabacum cv. White Burley as in TMV. On the other hand, it was thought that those infected with TBRV produced chlorotic local spot on Chenopodium amaranticolor, reddish-brown local spots on the leaves of Gomphrena globosa and dark brown local spots on the leaves of Phaseolus vulgaris.