EMZİREN ANNELERİN SÜT YETERSİZLİĞİ ALGISININ YÖNETİMİNDE YAPILANDIRILMIŞ EĞİTİM VE İZLEMİN ETKİNLİĞİ

Abstract

ÖZET

EMZİREN ANNELERİN SÜT YETERSİZLİĞİ ALGISININ YÖNETİMİNDE YAPILANDIRILMIŞ EĞİTİM VE İZLEMİN ETKİNLİĞİ Sağlık M. Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ebelik Programı Yüksel Lisans Tezi, Aydın 2019. Çalışmanın amacı emziren annelerin süt yetersizliği algısının yönetiminde yapılandırılmış eğitim ve izlemin etkinliğini incelemektir. Araştırma randomize kontrollü deneysel olarak, Aralık 2018-Haziran 2019 tarihleri arasında, Yalova Armutlu 1, 2 ve 3 No’lu Aile Sağlığı Merkezlerinde yapılmıştır. Araştırmanın örneklemine gebeliğinin 32-42. haftasında olan çalışma grubu 33 ve kontrol grubu 31 olmak üzere toplam 64 gebe alınmıştır. Araştırma verileri Tanıtıcı Bilgi Formu, Emzirme İzlem Formu ve İMDAT-Bebeğin Aldığı Anne Sütü Miktarını Puanlama Sistemi ile toplanmıştır. Elde edilen veriler tanımlayıcı istatistikler Ki-kare testi, t testi ve Mann Whitney-U testi ile analiz edilmiştir. Çalışma grubundaki kadınların yaş ortalaması 27,52±5,136 ve kontrol grubundaki kadınların yaş ortalaması 26,90±4,563’dir. Doğumdan sonra annelerin bebeklerine anne sütü verme oranı çalışma grubunda %100,0 iken kontrol gurubunda %96,8 olduğu, ancak bu farkın istatistiksel olarak benzer olduğu bulunmuştur (χ²= 0,001; p= 0,975). Çalışma grubundaki annelerin istatistiksel olarak önemli bir şekilde daha fazla ilk yarım saat içinde emzirmeye başladıkları (%66,7’ye karşı %22,6; χ²= 12,537; p= 0,000) ve 3-7. gün (%84,8’e karşı %32,3; χ²= 18,328, p= 0,000), 1. ayda (%87,9’a karşı %38,7; χ²= 16,785, p=0,00) ve 2. ayda (%78,8’e karşı %35,5; χ²= 12,290, p= 0,000) daha fazla oranda sadece anne sütü ile bebeklerini besledikleri bulunmuştur. Çalışma grubundaki annelerin 3-7. günde (%15,2’ye karşı %61,3; χ²= 14,518; p= 0,000), 1. ayda (%9,1’e karşı %61,3; χ²= 19,307; p= 0,000) ve 2. ayda (%21,2’ye karşı %61,3; χ²= 10,644; p= 0,01) istatistiksel olarak daha az oranda süt yetersizliği algısı yaşadığı sonucuna varılmıştır. Çalışma grubundaki bebeklerin 3-7. günde (9,15±1,1761), 1. ayda (8,82±1,489) ve 2. ayda (8,00±1,820) İMDAT puan ortalamalarının kontrol grubundakilere göre (sırası ile 7,48±2,393; 7,03±1,87; 6,29±2,194) istatistiksel olarak önemli bir şekilde daha yüksek olduğu saptanmıştır (sırası ile p= 0,001; p= 0,000; p= 0,001). Sonuç olarak bu çalışmada, yapılandırılmış eğitim ve izlemin ilk yarım saat içinde emzirmeye başlama oranı ve 0-2 aylık bebeklerin anne sütü almalarını artırdığı, annenin süt yetersizlik algısı ve ek gıdaya başlama oranını azalttığı ancak bebeğin büyüme gelişmesini etkilemediği sonuçlarına varılmıştır. Bu müdahalenin yaygınlaştırılması ile bebeklerin sadece anne sütü ile beslenme oranlarının artırılmasına katkı sağlanabilir.

Anahtar Kelimeler: Anne Sütü, Ebelik Bakımı, Eğitim, Emzirme, Süt Yetersizliği Algısı.