OVARYOHİSTEREKTOMİ YAPILAN KEDİLERDE PREEMPTİF BUTORFANOL VE KARPROFEN UYGULAMALARININ KORTİZOL, C- REAKTİF PROTEİN VE YAŞAMSAL VERİLER ÜZERİNE ETKİLERİ

Abstract

Bu çalışmanın amacı rutin ovaryohisterektomi (OHE) operasyonu geçiren sağlıklı kedilerde farklı analjezik ilaçların preemptif uygulamalarının postoperatif ağrı ve stres düzeyine olan etkilerinin araştırılmasıydı. Çalışma Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Veteriner Fakültesi’ne OHE talebiyle getirilen 21 adet dişi kedi üzerinde gerçekleştirildi. Kediler rastgele 3 eşit gruba [Karprofen Grubu (n=7), Butorfanol Grubu (n=7), Kontrol Grubu (n=7)] ayrıldı. Anestezi protokolü öncesinde preemptif analjezik uygulamaları [Karprofen Grubu (karprofen 4 mg/kg), Butorfanol Grubu (butorfanol 0,4 mg/kg)] yapıldı. Kontrol Grubu’na ise sadece serum fizyolojik (0,5 ml deri altı) uygulandı. Daha sonra genel anestezi ve benzer çevresel koşullar altında OHE operasyonları gerçekleştirildi. Ağrı ve stres değerlerini belirlemek amacıyla preoperatif dönemde, postoperatif 2, 4 ve 6. saatlerde kan örnekleri alındı. Bu örneklerden kortizol ve C-reaktif protein (CRP) düzeyleri ölçüldü. Preoperatif dönemde, postoperatif 0, 30, 60, 90. dakikalarda, 4 ve 6. saatlerde kalp atım sayısı, solunum sayısı ve vücut sıcaklığını içeren yaşamsal fonksiyonlar kaydedildi. Postoperatif 1, 2, 3, 4, 5 ve 6. saatlerde kedilerin ağrı ölçekleri değerlendirildi. Serum CRP ve kortizol düzeylerinde gruplar arasında önemli bir farklılık görülmedi. Grup içinde yapılan tekrarlı ölçümlerde, CRP düzeyleri tüm gruplarda benzerken, kortizol düzeylerinin Butorfanol ve Kontrol gruplarında postoperatif 4. Saatten sonra önemli ölçüde yükseldiği görüldü. Kalp atım ve solunum sayılarında anesteziye bağlı olarak tüm gruplarda anlamlı düşüşler görülürken, bu bulguların ağrı değerlendirmesi ile ilişkilendirilemeyeceği düşünüldü. Vücut sıcaklıklarında anestezi ve muhtemelen analjezik madde ile ilişkilendirilebilecek değişimler tespit edildi. Ağrı ölçeği tüm ölçüm zamanlarında Kontrol Grubu’nda diğer iki gruptan yüksekti ve postoperatif 2 ve 4. saatlerde istatistiksel farklılığın ortaya çıktığı gözlemlendi. Postoperatif 5 ve 6. saatlerde isexi Karprofen Grubu’nun ağrı ölçeğinin diğer iki gruptan önemli düzeyde düşük olduğu belirlendi. Postoperatif dönem boyunca, Karprofen Grubu’ndaki analjezik etkinliğin Butorfanol Grubu’ndan daha uzun süreli olduğu düşünüldü.