AKILCI ANTİBİYOTİK KULLANIMI KONUSUNDA ADNAN MENDERES ÜNİVERSİTESİ UYGULAMA VE ARAŞTIRMA HASTANESİ HEKİMLERİNİN BİLGİ VE FARKINDALIK DÜZEYLERİNİN BELİRLENMESİ

Abstract

ÖZET

AKILCI ANTİBİYOTİK KULLANIMI KONUSUNDA ADNAN MENDERES ÜNİVERSİTESİ UYGULAMA VE ARAŞTIRMA HASTANESİ HEKİMLERİNİN BİLGİ VE FARKINDALIK DÜZEYLERİNİN BELİRLENMESİ

Çakıröz Dede G. Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Tıbbi Farmakoloji Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, Aydın, 2019. Ülkemizde ve dünyada reçete edilen ilaçlar arasında en sık reçete edilen ilaç gruplarından biri antibiyotiklerdir. Uygunsuz antibiyotik kullanımı dirençli mikroorganizmaların yaygınlaşması ve ekonomik kayıplara neden olmaktadır. Bu çalışmanın amacı; hekimlerde akılcı antibiyotik kullanım bilgi ve tutum düzeyi konusunda farkındalığın araştırılması ve hekimlerde akılcı antibiyotik kullanımı konusunda farkındalığı artırmaya yönelik stratejilerin belirlenmesidir. Çalışmamız Adnan Menderes Üniversitesi Uygulama ve Araştırma Hastanesi’ndeki hekimlere yapılmıştır. Tanımlayıcı tipte kesitsel bir çalışmadır. Çalışmaya 2018 yılı mayıs -haziran aylarında anket görüşmesini kabul eden hekimler dahil edilmiştir. Çalışmaya 203 kişi davet edilmiştir. Toplam 147 (%72,4) kişi anket sorularına cevap vermeyi kabul etmiş olup araştırmaya dahil edilmişlerdir. Veriler yüz yüze anket görüşmesi ile toplanmıştır. Anket 27 sorudan oluşmaktadır. Değerlendirmelerimiz sonucunda hekimlerin akılcı antibiyotik kullanımı hakkındaki bilgi durumu değerlendirildiğinde %89,1’inin akılcı antibiyotik kullanımı hakkında bilgi sahibi olduğu görülmektedir. Akılcı antibiyotik kullanımı bilgi edinme kaynağı değerlendirildiğinde, mezun olunan üniversite en çok kaynak olarak gösterilmektedir. İlaçlar ile ilgili yan etki ortaya çıktığında ise hekimlerin 54 (%36,7)’si bildirim yapmakta olduğunu ve hekimlerin 63 (%42,9)’u ise bildirim yapacağı kurumu bildiğini belirtmektedir. Antibiyotik seçerken dikkate alınan kriterler incelendiğinde en az maliyet (%42,9); en çok etkililik (%83,0) olarak tespit edilmiştir. Araştırmaya katılan hekimlerden antibiyotik seçerken dikkate alınan kriterleri (Maliyet, etkililik, uygunluk, güvenlilik) 1 ile 4 arasında sıralamaları istendiğinde dikkate alınan en önemli kriterin etkililik, dikkate alınan en son kriter ise maliyet olmuştur. Hekimlere akılcı antibiyotik kullanımı konusunda seminer eğitim almayı isteme konusunda fikri sorulduğunda ise 93 (%63,3)’ünün eğitim veya seminer almayı istediği tespit edilmiştir. Akılcı antibiyotik konusunda yeterli bilgiye sahip olunamamasının nedenleri incelendiğinde, en çok hekimlerin 104 (%70,7)’ü eğitime yeterince zaman ayıramaması tespit edilmiştir. Hekimlerde akılcı antibiyotik kullanımı farkındalığın artırılması ve buna yönelik stratejilerin geliştirilmesine yönelik yapılan bu çalışmamızda; akılcı antibiyotik kullanımı politikaları kapsamında hekimlerin mezuniyet öncesi ve mezuniyet sonrası eğitimine önem verilmesi, eğitimin sürekli ve gerçek hayata uygun olması, hekimlerin hastalarına daha fazla zaman ayırıp iyi iletişim kurması ve hastalarını bilgilendirmelerinin, akılcı antibiyotik kullanımı açısından olumlu sonuçlar elde edilmesine büyük katkısı olacağını düşünmekteyiz.

ABSTRACT

DETERMINATION OF THE KNOWLEDGE AND AWARENESS LEVELS OF ADNAN MENDERES UNIVERSITY APPLICATION AND RESEARCH HOSPITAL DOCTORS ABOUT RATIONAL USE OF ANTIBIOTICS

Çakıröz Dede G. Aydın Adnan Menderes University Institute of Health Sciences Department of Medical Pharmacology Graduate Thesis, Aydın, 2019. One of the most commonly prescribed drug groups is antibiotics in our country and in the world. Inappropriate use of antibiotics leads to widespread resistant microorganisms and economic losses. The purpose of this study is; searching awareness about the knowledge and attitude level of rational antibiotic use in physicians and to identify strategies to raise awareness of the rational use of antibiotics in physicians. Our study was conducted to physicians in Adnan Menderes University Application and Research Hospital. It is a descriptive type cross-sectional study. The study included physicians who accepted the survey interview in May- June 2018. 203 people have been invited to study. A total of 147 (%72,4) people agreed to answer the questionnaire and were included in the study. Data were collected by face to face interview. The survey consists of 27 questions. As a result of our evaluations, it is seen that %89,1 of the physicians have knowledge about rational antibiotic use. When the source of knowledge about rational use of antibiotics is evaluated, the university that is graduated is shown as the most common resource. When there is a side effect of drugs, 54 physicians (%36,7) told that they reported the side effect of drugs and 63 physicians (%42,9) stated that they know the institution to be notified. About the criteria taken into consideration when choosing antibiotics, the least common is cost (%42,9); while the most common is effectiveness (%83,0). The participating physicians were asked to rank the criteria for choosing antibiotics (Cost, effectiveness, appropriateness, safety) from 1 to 4, and the most important criterion that was taken into account was the effectiveness, while the least important criterion was cost. When the physicians were asked if they would like to take a training or a seminar on rational antibiotic use, 93 (%63,3) said they wanted to take a training or a seminar. When the reasons for not having enough knowledge about rational antibiotics were examined, it has been determined that 104 (%70,7) physicians do not have enough time for education. In this study that is conducted to increase the awareness of rational antibiotic use in physicians and to develop strategies for this purpose, we believe that giving importance to pre-graduate and post-graduate education of physicians regarding rational antibiotic use policies, making this education continuos and realistic, developing the communication level between the physicians and their patients by sparing more time to those patients and informing them better will contribute greatly to achieving positive results in terms of rational antibiotic use.