Yoğun Bakım Hemşirelerinin Etik Duyarlılık Durumlarının ve Etkileyen Faktörlerin Belirlenmesi

Abstract

Bu araştırma, yoğun bakım birimlerinde çalışan hemşirelerin etik duyarlılık durumlarının ve etkileyen faktörlerin belirlenmesi amacıyla planlanmıştır. Araştırma Haziran 2016 – Mayıs 2019 tarihleri arasında gerçekleştirilmiştir. Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Uygulama ve Araştırma Hastanesi yoğun bakım birimlerinde çalışmakta olan toplam 176 hemşire, araştırma evrenini oluşturmuştur. Evrenden örneklem seçme yöntemine gidilmeden, araştırmaya katılmayı kabul eden 152 yoğun bakım hemşiresi araştırmaya dâhil edilmiştir. Araştırma verileri “Bireysel Bilgi Formu” ve “Moral Sensitivity Questionnaire - MSQ (Ahlaki Duyarlılık Anketi)” ile toplanmıştır. Verilerin toplanmasında yüz yüze görüşme yöntemi kullanılmıştır. Verilerin değerlendirilmesinde; frekans analizleri, Kolmogorov Smirnov testi, Mann-Whitney U testi, Kruskal-Wallis H testi kullanılmıştır. Hemşirelerin, etik duyarlılık ölçeğinden aldıkları toplam puan ortalamalarının 87.05 olduğu bulunmuştur. Hemşirelerin yaş gruplarına göre “bütüncül yaklaşım”, “oryantasyon” alt boyutları ve “etik duyarlılık toplam puanı”; öğrenim durumlarına göre “otonomi” alt boyutu arasında anlamlı fark bulunmuştur. Hemşirelerin çalıştıkları kurumdaki çalışma güvencesi, meslekteki toplam çalışma süreleri ve yoğun bakım birimindeki çalışma sürelerine göre “bütüncül yaklaşım” alt boyutu arasında anlamlı fark bulunmuştur. Hemşirelerin bulundukları birimde çalışmayı kendi tercih etme durumlarına göre “yarar sağlama” alt boyutu; yoğun bakımda çalışılan süre içerisinde etik ikilemle karşılaşma durumuna göre “uygulama” alt boyutu arasında anlamlı fark bulunmuştur. Hemşirelerin cinsiyet, medeni durum, çalışmakta olduğu birim, mesleğini isteyerek yapma, okul eğitimi süresince etik konusunda eğitim alma ve aldıkları dersin adı, çalışma hayatı süresince etik ile ilgili eğitim alma ve aldıkları eğitimin niteliği, etik komite bulunma durumu, yoğun bakımda karşılaştıkları etik ikilemi çözme durumları açısından etik duyarlılık alt boyutları ve toplam puan ortalamaları arasında anlamlı fark bulunmamıştır. Yoğun bakım hemşirelerinin etik duyarlılıklarını arttırmaya yönelik eğitimlerin düzenlenmesi, etik komitelerin sayısının arttırılması ve hemşirelerin etik komitelere aktif olarak katılımının sağlanması önerilebilir. Anahtar Kelimeler: Etik, Etik Duyarlılık, Yoğun Bakım, Hemşire.