MUĞLA İLİ VE İLÇELERİNDE BULUNAN PHLEBOTOMINAE (DİPTERA: PSYCHODİDAE) TÜRLERİ, POPÜLASYON DİNAMİKLERİ VE LEISHMANIA TÜRLERİNİN POLİMERAZ ZİNCİR REAKSİYON (PCR) YÖNTEMİYLE ARAŞTIRILMASI

Abstract

ÖZET

MUĞLA İLİ VE İLÇELERİNDE BULUNAN PHLEBOTOMINAE (DİPTERA: PSYCHODİDAE) TÜRLERİ, POPÜLASYON DİNAMİKLERİ VE LEISHMANIA TÜRLERİNİN POLİMERAZ ZİNCİR REAKSİYON (PCR) YÖNTEMİYLE ARAŞTIRILMASI

Pekağırbaş M. Adnan Menderes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Veteriner Parazitoloji Programı Doktora Tezi, Aydın, 2019.

Araştırma, leishmaniasis enfeksiyonu yönünden endemik olduğu bilinen Muğla ilindeki kum sineği faunasını belirlemek, iklimsel ve ekolojik özellikleri gözlemleyerek popülasyonların mevsimsel ve yüksekliğe bağlı aktivitelerini ortaya koymak ve bu türlerin bireylerinde Leishmania spp.’nin varlığını moleküler yöntemler ile belirlemek için yapılmıştır. Bu amaçla bir yıl boyunca 30 günlük aralarla yapılan saha çalışmaları sırasında CDC ışık tuzakları ve yağlı kağıtlar yardımıyla 2093 adet kum sineği örneği yakalanmıştır. Muğla ilinde P. neglectus/syriacus %49,21 ve P. tobbi %17,72 oranında bulunarak en dominant iki kum sineği türü olmuşlardır. Çalışmada P. alexandri %3,82, S. minuta %3,06, P. similis %2,01, P. mascitti %2,01, P. simici %1,62, P. papatasi %1,53, P. perfiliewi %0,66, S. antennata %0,33, P. brevis %0,19, S. dentata %0,19, P. jacusieli %0,14, P. killicki %0,1, P. anatolicus %0,1, P. sergenti %0,05 oranında bulunmuştur. Ayrıca tez çalışmasında tespit edilen P. sergenti, P. killicki, P. anatolicus, S. antennata türleri Muğla ili için ilk kez bildirilmişlerdir. Çalışma alanının sıcaklık, nem gibi iklimsel özelliklerinin yanında diğer ekolojik özellikleri de kayıt edilmiştir. Diseke edilip tür teşhisleri yapılan kum sineklerinden DNA izolasyonu yapılmıştır. Türler ve toplandıkları köye göre ayrılan kum sineklerinden oluşturulan DNA havuzlarında qRT-PCR ile Leishmania spp. DNA’sı aranmıştır. Elde edilen sonuçlara göre oluşturulan 71 adet kum sineği havuzunun 24 tanesi Leishmania spp. yönünden pozitif bulunmuştur. Buna göre L. tropica, L. infantum ve L. major kum sineği DNA havuzlarında moleküler olarak Muğla’da tespit edilmiştir. Sonuç olarak leishmaniasisin endemik olduğu bilinen Muğla ilinde fauna ortaya konarak Mart-Kasım ayları arasında bölgede kum sineklerinin aktif oldukları ve özellikle P. neglectus/syriacus ile P. tobbi ve P. similis’in bölgedeki leishmaniasis vakalarından sorumlu olabilecek potansiyel türler oldukları düşünülmüştür. Ortaya konan sonuçlar, bölgede bulunan kum sineklerinin hangi ekolojik ve coğrafik koşullarda daha çok bulunduğu ve hangi zaman aralığında bulaşma olacağı konusunda verdiği fikirler yönünden önem taşımaktadır.