MİLLİ TAKIM DÜZEYİNDE YARIŞAN ATLETLERİN YAŞAM KALİTESİ VE PERFORMANS DÜZEYLERİ ARASINDAKİ İLİŞKİNİN BELİRLENMESİ

Abstract

ÖZET

MİLLİ TAKIM DÜZEYİNDE YARIŞAN ATLETLERİN YAŞAM KALİTESİ VE PERFORMANS DÜZEYLERİ ARASINDAKİ İLİŞKİNİN BELİRLENMESİ

Örs T. Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Beden Eğitimi ve Spor Eğitimi Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, Aydın, 2018 Elit düzeyde atletizm branşı ile uğraşan sporcular uzun yıllar boyunca yüksek şiddette antrenmana maruz kalmaktadır. Bununla birlikte, eğitim, aile, çevre ve maddi sorunlar da sporcuların başarılarını tehlikeye düşürmektedir. Sporcuların sahip oldukları yaşam biçimlerinin antrenman ve devamında yarış esnasında gösterecekleri performansları etkileyeceği düşünülmektedir. Bu sebeple, çalışmanın amacı milli takım düzeyinde yarışan atletizm branşı sporcularının yaşam kaliteleri (YK) ve performans düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesidir. Çalışmaya Türkiye Atletizm Federasyonu’na bağlı kulüplerde spor yapan ve uluslararası düzeyde yarışmalara katılan 100 erkek ve 49 kadın atlet katılmıştır. Veri toplama aracı olarak yaşam kalite ölçeği (YKÖ) ve Uluslararası Amatör Atletizm Federasyonu (IAAF) tarafından yayınlanan puan tabloları kullanılmıştır. IAAF puanı ve her bir alt boyut için atma, atlama, koşu grupları; Kruskal Wallis testi ile karşılaştırılmış, değişkenlerin tanımlayıcı istatistikleri medyan (25.-75. persantil) olarak belirtilmiştir. IAAF puanları ve yaşam kalitesi arasında ilişkinin incelenmesi için Spearman Korelasyon Analizi kullanılmıştır. İstatistiksel anlamlılık düzeyi p<0,05 olarak kabul edilmiştir. IAAF puanının atlama ve koşu branşları arasında istatistiksel olarak farklı olduğu (p=0,005) görülmektedir. Atlama sporcularının IAAF puanları koşu branşındaki sporculara göre anlamlı olarak daha yüksektir. Atlama branşı sporcularının sosyal alanları; ruhsal (p<0,01), çevresel (p<0,01) ve bedensel (p=0,07) alanlarla istatistiksel olarak anlamlı pozitif bir ilişkiye sahiptir (p<0,01). Koşu branşı sporcularının sosyal alanları ruhsal (p<0,01), çevresel (p<0,01) ve bedensel (p=0,02) alanlarla istatistiksel olarak anlamlı pozitif ilişki göstermektedir (p<0,01). Ruhsal alan; çevresel (p<0,01) ve bedensel (p<0,01) alanla istatistiksel olarak anlamlı pozitif ilişki göstermektedir. Çalışmanın sonuçlarına göre, elit seviyede yarışan atletizm branşı sporcularının YK algıları ve alt boyut puanları benzerlik göstermekle birlikte, performans düzeylerinin branşlarda farklılaştığı görülmektedir. Atletlerin benzer YK algısına rağmen farklı performans düzeylerine sahip olmaları sebebi ile performansı etkileyen diğer faktörler (motorik özellikler, psikolojik dayanıklılık vb) ile ilgili araştırmaların yapılmasının yararlı olacağı düşünülmektedir.