ESANSİYEL HİPERTANSİYONLU HASTALARIN TEDAVİYE UYUMU VE YAŞAM DOYUMU ARASINDAKİ İLİŞKİNİN İNCELENMESİ

Abstract

ÖZET

ESANSİYEL HİPERTANSİYONLU HASTALARIN TEDAVİYE UYUMU VE YAŞAM DOYUMU ARASINDAKİ İLİŞKİNİN İNCELENMESİ

Koruk E. Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü İç Hastalıkları Hemşireliği Programı Yüksek Lisans Tezi, Aydın, 2018 Bu araştırma esansiyel hipertansiyon hastalarının yaşam doyumu ve tedaviye uyumunu etkileyen faktörleri, tedaviye uyum ile yaşam doyumu arasındaki ilişkiyi incelemek amacıyla tanımlayıcı olarak yapılmıştır. Araştırmaya; 01.12.2016-30.06.2017 tarihleri arasında Aydın Devlet Hastanesi Kardiyoloji Kliniği ve Polikliniğine başvuran en az altı aydır esansiyel hipertansiyon tanısı almış, antihipertansif ilaç kullanan, bilişsel işlevleri etkileyecek rahatsızlık veya hastalığı olmayan, 18 yaş ve üzeri, iletişim kurabilen ve çalışmaya gönüllü olarak katılmayı kabul eden 774 hasta oluşturmuştur. Veriler araştırmacı tarafından gerekli açıklamalar yapıldıktan sonra yüz yüze görüşme yöntemiyle, hasta dosya kayıtları ve bilgisayar veri kayıtları incelenerek toplanmıştır. Verilerin toplanmasında araştırmacı tarafından hazırlanan “Hasta bilgi formu”, “İlaca bağlılık/Uyum Öz-Etkililik Ölçeği”, “Yaşam Doyumu Ölçeği” kullanılmıştır. Araştırmanın verilerinin değerlendirilmesinde; tanımlayıcı istatistikler, Kolmogorov Simirnov Normallik Testi, Bağımsız gruplar Mann-Whitney U testi, Kruskal-Wallis Varyans analizi, Pearson korelasyon analizi istatistiksel yöntemleri kullanılmıştır. Çalışmaya katılan hastaların %31’ i 65-74 arası yaş grubunda, %51,6’ sı kadın, %76,1’ i evli, %56,7’ si ilköğretim mezunu, %88,2’ sinin sosyal güvencesi bulunmakta, %42,5’ i ilçede yaşamakta, %38,5’ i emekli, %81’ i çekirdek aile yapısına sahip, %53,2’ sinin, geliri giderine denk, %81,7’ sinin herhangi bir zararlı alışkanlığı bulunmamaktadır. Esansiyel hipertansiyonlu hastaların yaşam doyumu ölçeği puan ortalaması 20,87; ilaca bağlılık/uyum öz-etkililik ölçeği puan ortalaması 64,57 olarak bulunmuştur. Yaş, medeni durum, sosyal güvence, yaşadığı yer, aile tipi, gelir durumu değişkenlerinin yaşam doyumunu etkilediği (p<0,05), cinsiyet, öğrenim durumu, meslek, zararlı alışkanlık değişkenlerinin de yaşam doyumunu etkilemediği tespit edilmiştir (p>0,05). Yaş, öğrenim durumu, sosyal güvence, yaşadığı yer, meslek, zararlı alışkanlık durumunun tedaviye uyumu etkilediği (p<0,05), cinsiyet, medeni durum, aile tipi, gelir durumu değişkenlerinin de tedaviye uyumu etkilemediği tespit edilmiştir (p>0,05). Hipertansiyon eğitimi alma durumu, stres yaratan faktör bulunma durumu, stresle başetme yöntemi kullanma durumunun yaşam doyumunu etkilediği saptanmıştır (p<0,05). Hipertansiyon kontrollerini yaptırmama nedeni, antihipertansif ilaç kullanma süresi, ilacı alma durumu, hipertansiyon eğitimi alma durumu, egzersiz yapma durumunun tedaviye uyumu etkilediği tespit edilmiştir (p<0,05). Hastaların yaşam doyumu ve ilaca bağlılık/uyum öz-etkililik durumu arasında pozitif yönde anlamlı düzeyde bir ilişki saptanmış olup (r=0,154, p=0,000), hastaların tedaviye uyumu arttıkça yaşam doyumlarının da arttığı görülmüştür. Araştırmadan elde edilen sonuçlar doğrultusunda; tedavinin etkinliliğini ve sürekliliğini sağlamak yaşam doyumunu artırmak için aile üyelerinin bilgilendirilmesi, bireyin kronik hastalıkla baş edebilmesi için sosyal desteklerinin artırılması, tekrarlı eğitimlerle hastaların tedavi uyumunun güçlendirilmesi, egzersiz, beslenme, kişilerarası destek, stres yönetimi, sağlık sorumluluğu, kilo kontrolü vb. konularda sağlığı geliştiren davranışların kazandırılmasına yönelik hemşirelik girişimlerinin planlanması, araştırma sonuçlarının sahaya uyarlanması önerilmektedir.