Sleeve gastrektomi uygulanacak hastalara verilen sistematik eğitimin ameliyat sonrası 3 aylık dönemdeki antropometrik değerlerine ve besin tüketimlerine etkisi

Abstract

Bu çalışma ile hastalara ameliyat öncesinde beslenme eğitimi verildiğinde kısa dönem içinde ameliyat sonrası bilgi sahibi olmayan hastalara kıyasla antropometrik ölçümler ve besin tüketimleri açısından farklılık olup olmadığını anlamak ve ameliyat kararı alınma sürecinden itibaren diyetisyen desteğinin ameliyatın ameliyat sonrası kısa dönemdeki başarısına etkisini ortaya koymak amacı ile yapılmıştır. Araştırma Aydın Devlet Hastanesi Diyet Polikliniğinde 1 Ekim 2017 ile 31 Mart 2018 tarihleri arasında Sleeve Gastrektomi Ameliyatı planlanan 41’i deney, 36’sı Kontrol grubunda toplam 77 hasta ile gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın yapılabilmesi için Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Girişimsel Olmayan Etik Kurul Başkanlığından etik kurul izni Tarih: 2017 Sayı: 25 Karar no: 7 ve araştırmanın yapıldığı Devlet Hastanesi Başhekimliği ile Kamu Hastaneler Birliği Genel Sekreterliğinden Tarih: 25.08.2017 Sayı: 51811567 yazılı onayı alınmıştır. Verilerin toplanmasında ‘‘Besin Tüketim Kaydı Formu’’, ‘’Hasta Tanılama Formu’’, Sleeve Gastrektomide Beslenme Rehberi’’, ‘’Tanita BC-418 MA Biyoelektrik İmpedans Analizörü’’, ‘’Tess Marka Boy Ölçerli Baskül’’ ve ‘’Bebis V.8 Yazılımı’’ kullanılmıştır. Deney grubundaki hastalara ameliyat öncesi 40 dakika süreyle Sleeve Gastrektomi sonrası beslenme eğitimi verilmiş soruları varsa cevaplanmış ve kendilerine Sleeve Gastrektomide Beslenme eğitim kitapçığı verilmiştir. Kontrol grubu hastalar ise diyetisyen ile görüşmeden ve eğitim materyali almadan ameliyata alınmıştır. Kontrol ve deney grubu hastaların ameliyat öncesi ve ameliyat sonrası 3. ay da 3 günlük besin tüketim kaydı tutmaları istenmiş ve ameliyat öncesi, ameliyatın 10. günü, 1. ayı ve 3. ayında BİA ölçümleri yapılmıştır. Çalışmada elde edilen veriler, IBM SPSS (SPSS Inc., Chicago, IL, USA) paket programı kullanılarak analiz edilmiştir. Çalışmada elde edilen verilerin normal dağılımını değerlendirmek için Shapiro Wilktesti kullanılmıştır. Yapılan analizlerde Skewness ve Kurtosis değerleri ‘’ -2, +2 ’’ dışında kalan veriler için nonparametrik testler uygulanmıştır. Çalışma verileri değerlendirilmesinde tanımlayıcı istatistiksel yöntemler kullanılmıştır. Deney grubunda BKİ, yağ yüzdesi, sıvı yüzdesi değişimlerinin değerlendirilmesinde tekrarlı ölçümlerde varyans xiii

analizi kullanılmıştır. Varyansların homojenliği için Mauchly testi kullanılmış, varyanslar homojen olmadığı için serbestlik derecesinin düzeltilmesinde Greenhouse-Gaisser düzeltme faktörü kullanılmıştır. Kontrol grubunda normal dağılıma uyan parametrelerin değerlendirilmesinde bağımlı gruplarda T test; uymayan parametrelerin değerlendirilmesinde Wilcoxon işaretli sıralar testi kullanılmıştır. Sonuçlar %95’lik güven aralığında, anlamlılık p<0,05 düzeyinde kabul edilmiştir. Çalışma sonuçlarına göre; deney grubundaki hastaların %87,8’i (n=36) ve kontrol grubundaki hastaların %33,3’ünün (n=12) kadınlar oluşturmuştur. Deney grubu hastaların %36,6’sı 26-35 yaş aralığında olduğu belirlenmiştir. Deney grubunun %34,1’i ilkokul mezunu iken, kontrol grubunun %27,8’inin ilkokul mezunu olduğu belirlenmiştir. Deney grubunun %48,78’inin kontrol grubunun ise %50,0’sinin kronik bir hastalığının olmadığı saptanmıştır. Ameliyat öncesinde deney grubundaki hastaların %68,29’u, kontrol grubundaki hastaların ise %69,44’ü diyetisyen yardımı aldığı belirlenmiştir. Çalışma sonuçlarına göre deney grubundaki hastalarının ameliyat sonrası 3 ay içinde BKİ, yağ yüzdeleri, yağ miktarları, kas miktarları, yağ dışı kiloları ve bazal metabolizma hızları azalırken, sıvı yüzdeleri artmıştır. Deney grubu hastaların besin tüketimlerinde ise ameliyat öncesine göre, öğün sayısının, aldıkları enerjinin protein ve yağlardan gelen miktarlarının arttığı buna karşılık ortalama tükettikleri kalori miktarının, enerjinin karbonhidratlardan gelen oranının ve tükettikleri sıvı oranının azaldığı belirlenmiştir. Kontrol grubundaki hastalarının ameliyat sonrası 3 ay içinde BKİ, yağ yüzdeleri, yağ miktarları, kas miktarları, yağ dışı kiloları ve bazal metabolizma hızları azalırken sıvı yüzdeleri artmıştır. Kontrol grubu hastaların besin tüketimlerinde ise ameliyat öncesine göre, öğün sayısının, aldıkları enerjinin protein ve yağlardan gelen miktarlarının arttığı buna karşılık ortalama tükettikleri kalori miktarının, enerjinin karbonhidratlardan gelen oranının ve tükettikleri sıvı oranının azaldığı belirlenmiştir. Çalışma sonuçlarına göre; deney ve kontrol gruplarının ameliyat öncesi ve sonrası besin tüketim kayıtları, ameliyat sonrası 10. gün 1. ay, 3. ay antropometrik ölçümleri arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark bulunmadığı tespit edilmiştir.

This study was made with the aim to understand any difference in the anthropometric measurements and nutrient consumption in the early stage after surgery in patients who will undergo sleeve gastrectomy that recieved nutrition traning compared with patients who did not knowledge in preoperative period and to demonstrate the effect of dietitian support on the success of the surgery in the early stage after surgery. The study was carried out in the Aydin State Hospital Diet Polyclinic between 1 October 2017- 31 March 2018 with in total 77 patients; 41 experimental 36 control patients who were planned for Sleeve Gastrectomy Surgery. Ethics committee permission was received from Aydın Adnan Menderes University Faculty of Health Sciences Non-Interventional Ethics Committee to conduct the research Date: 2017 Number: 25 Decision no: 7 and written approval was obtained from Aydın State Hospital Headship where the study was conducted, Date: 25.08.2017 Number: 51811567. For data collection "Food Consumption Registration Form", "Patient Diagnosis Form", "Sleeve Gastrectomy Nutrition Guide", "Tanita BC-418 MA Bioelectric Impedance Analyzer", "Tess Brand Scale " and " 'Bebis V.8 Software’’ forms were used. The patients in the experimental group were given nutritional education after Sleeve Gastrectomy for 40 minutes before the operation, answered if they had any questions, and were given the Nutrition training manual of the Sleeve Gastrectomy. The control group patients were operated without any consultation with the dietician and without any training material. The control and experimental group patients were asked 3 months after the operation to keep a record of 3 days of food consumption and BIA measurements were performed on the 10th day, 1st month and 3rd month of the operation. The data obtained from the study were analyzed using IBM SPSS (SPSS Inc., Chicago, IL, USA) package program. ShapiroWilk test was used to evaluate the normal distribution of the data obtained in the study. In the analysis, nonparametric tests were applied for the data other than Skewness and Kurtosis values are ‘’-2, +2’’. Descriptive statistical methods were used in the study data. In the experimental group, variance analysis was used for repeated measurements in terms of BMI, fat percentage and fluid percentage changes. Mauchly test was used for homogenity of variances, if the variances were not homogeneous Greenhouse-Gaisser correction factor was used to correct the degree of freedom. In the control group, the T-test in xv

the dependent groups was used for the evaluation of the parameters which were normal distribution; Wilcoxon signed rank test was used to evaluate the parameters that did not fit. The results were accepted as 95% confidence interval and p <0.05 level. According to the results of the study, 36 patients (87.8%) of the 41 patients in the experimental group and 12 (36.3%) of the 36 patients in the control group were female (33.3%). While 34,1% of the experimental group was in primary school, 27,8% of the control group was primary school graduate. 48.78% of the experimental group and 50.0% of the control group did not have a chronic disease. 68,29% of the patients in the experimental group and 69,44% of the patients in the control group received dietitian help. According to the results of the study, BMI, fat percentages, fat amounts, muscle amounts, weight of fat and basal metabolic rate decreased while the percentage of fluid increased in 3 months after the operation. In the food consumption of the experimental group, it was determined that the number of meals, the amount of meals taken from the protein and fats increased, the amount of calories consumed by the energy, the ratio of the energy from the carbohydrates and the amount of liquid they consumed decreased. Within 3 months postoperatively, the percentage of BMI, fat percentages, fat mass, muscle mass, non-fat weight and basal metabolic rate decreased while the percentages of fluid increased. In the food consumption of the control group, it was determined that the number of meals, the amount of meals taken from the protein and fats increased, the amount of calories consumed by the energy, the ratio of energy from carbohydrates and the amount of liquid they consumed decreased. According to the study results there was no statistically significant difference inthe consumption records and the anthropometric measurements of the 10th day, 1st and 3th months in postoperative period between experimental and control groups