Evcil dişi kedilerde tam ve yarım dozlarda kullanılan GnRH analoğu implantlarının etkinliğinin davranışsal ve vaginal sitolojik bulgular açısından araştırılması

Abstract

Bu çalışmada; uzun süreli geri dönüşümlü kontrasepsiyonda kullanılan subkutan deslorelin implantı protokolünün, ev ortamında barındırılan dişi kedilerde östrusu baskılayabilme kabiliyeti, östrusun baskılandığı süreçte meydana gelen klinik seksüel davranış değişiklikleri ve vaginal sitoloji üzerine olan etkilerinin belirlenmesi amaçlanmaktadır. Çalışma materyali 21 kediden oluşturulmuştur. Fertil ve doğurgan dişi kediler gelişigüzel gruplara ayrılmıştır. Grup-1’e 4,7 mg tam doz (n=8), Grup-2’ye 2,3 mg yarım doz (n=6) deslorelin içeren implantlar (Suprelorin®) uygulanmıştır. Grup-2’de kullanılan implantın ticari takdim şekli bulunmamaktadır. Grup-3 (n=6), kontrol grubu olarak tayin edilmiştir. Olası östrus varlığının tespiti için vazektomize erkek kedi (n=1) kullanılmıştır. İmplantasyon gününden itibaren davranışsal östrus takibi ve vaginal sitoloji muayeneleri 0., 2., 4., 6., 15., 30., 45. günlerde yapılmıştır. 40x büyütmede hücre tiplendirilmesi, 10x büyütmede ise hücre tiplerinin dağılımı ve yüzde dağılımı değerlendirilmiştir. Smearlarda görülen hücreler; bazal, parabazal, küçük intermediyer, büyük intermediyer, süperfisiyal, çekirdeksiz süperfisiyal hücreler ile eritrositler ve nötrofillerdir. Grup-1 ve Grup-2’nin hücre yoğunluğu farklıdır. Kedilerin seksüel davranışları sosyal çevrelerinde incelenmiştir ve flare-up etki saptanılmıştır. Flare-up etki istatistiksel olarak 4. gün ve 6. Gün farklılık göstermektedir (P<0.05). Tedavinin 15. günü Grup-1, Grup-2 ve Grup-3’e göre flare-up etki yönünden anlamlı düzeyde farklıdır (P<0.05). Sitolojik olarak flare-up etki Grup-1’de 6.gün, Grup-2’de 4. gün pik düzeydedir. Bu günlerde bazal ve parabazal hücreler asgari, çekirdekli ve çekirdeksiz süperfisiyal hücreler azami yoğunluktadır. Grup-1 için, seksüel aktivite parametresi 6. gün, Grup-2 için ise 4. gün pik seviyeye ulaşmıştır fakat 15. gün gruplar arasında farklılık göstermiştir (P<0.05). 30. ve 45. günlerde erkek kedi varlığına ve üreme mevsimine rağmen, östrusta olmama ve desloreline bağlı anöstrus, davranışsal bulgular tarafından doğrulanmaktadır. Sonuç olarak, deslorelin implantları başarılı bir şekilde östrusu baskılamıştır. Bu süreçte flare-up etki gözlenmiştir. Tam doz etkinliği daha önceki çalışmalarda da kanıtlanmıştır ancak yarım doza ilişkin bir çalışma bulunmamaktadır. Mevcut çalışma pratik, alternatif, güvenilir, geri dönüşümlü olmasının yanı sıra pet hayvanları için prospektif bir bakış açısı sunmaktadır.