Tavşan femur'unun morfometrik ve biyomekanik özellikleri üzerine ovariektominin etkisi

Abstract

TAVŞAN FEMUR'UNUN MORFOMETRİK VE BİYOMEKANİK ÖZELLİKLERİ ÜZERİNE OVARİEKTOMİNİN ETKİSİ Önemli halk sağlığı sorunlarından birisi olan osteoporozun tanı ve tedavisinde ilerleme büyük oranda uygun hayvan modellerinin kullanılmasıyla sağlanmıştır. Günümüzde kullanılan birçok hayvan modeli çalışma sonuçları insanlardaki verilerle uyuşmakla birlikte osteoporozu tek başına taklit edebilen bir hayvan modeli yoktur. Çeşitli ortopedik çalışmalarda en fazla kullanılan hayvanlardan biri olan tavşanda postmenopozal osteoporoz ile ilgili çalışmaların çok yetersiz olduğu dikkati çekmektedir. Bu çalışmada altı aylık yaştan itibaren 10 aylık döneme kadar normal ve ovariektomi uygulanmış tavşan femur'larının kemik yoğunluğu, biyomekanik ve morfometrik özellikleri açısından faklılıkların ortaya konulması amaçlanmıştır. Çalışmada altı aylık 24 adet Yeni Zelanda ırkı dişi tavşan kullanıldı. Çalışma başında hayvanların karaciğer ve böbrek fonksiyonlarına ilişkin kan analizleri yapıldı. Daha sonra 12 adet hayvanda ovariektomi uygulanırken, 12 adet hayvanda da yalancı operasyon ile karın boşluğu açılıp tekrar kapatıldı. Operasyonları takiben ikinci ve dördüncü aylarda DEXA cihazı (Ge Lunar DPX) ile kemik yoğunluğu belirlendikten sonra her gruptan altı adet hayvanda femurlar çıkartıldı. Çevresindeki dokular tamamen temizlenen femur'lar serum fizyolojik solusyunu ile ıslanmış gazlı bezlere sarılarak -25oC de saklandı. Daha sonra kumpas ile dış morfometrik veriler, bilgisayarlı tomografi (GE Hi Speed) ile elde edilen kesit görüntülerinden AUTOCAD programı ile kesit kalınlıkları, kesit alanları ölçüldü ve atalet momenti değerleri hesaplandı. Sonra bu kemiklerden DEXA ölçümü ile direktt kemik yoğunluğu ölçümü tekrar yapıldı. Trabeküler kemiğin biyomekanik özelliklerini ortaya koymak için condylus femoris'lerden parçalar kesilerek ?indentasyon testi?, kortikal kemiğin biyomekanik özelliklerini ortaya koymak için corpus femoris'te ?üç nokta eğme testi? uygulandı. Çalışmanın sonucunda 6 aylık Yeni Zelanda tavşanlarında ovariektomi uygulandıktan iki ay sonra osteporotik değişikliklerin başladığı ve dört ay sonra ise osteporozun geliştiği dansitometrik, morfometrik ve biyomekanik yöntemlerle ortaya konularak, osteoporozla ilgili deneysel çalışma yapacak araştırmacılar için tavşana ilişkin değerler sunulmuştur.

Much of the progress in prevention and treatment of osteoporosis, which is an important public health problem, is supplied by using the suitable animal models. Although there is a good correlation between the results of human and animal modeling studies, no single animal model can be equivalence for the primer osteoporosis in human. Rabbit is the most popular animal for various orthopedic studies, but it is interesting that there has been found limited number of the studies on primer osteoporosis in this animal. In this study, it was aimed to record the some differences between intact and ovariectomized rabbits in respect to bone mineral density, the biomechanic and morphometric properties of rabbit femur. In this study, 24 New Zealand rabbits at six months age were used. The 12 animals were ovariectomized and the other 12 animals were sham group. In two and four months after the operation bone mineral density was evaluated by DEXA (Ge Lunar DPX) under the general anesthesia in the six animals from each group. Then the animals were sacrificed and the bone mineral density was reevaluated by DEXA on the femora. The morphometric measurements of femur were taken with the aid of digital calipers while the sectional measurements were taken with the aid of AutoCAD program by using images of computed tomography. For the biomechanical properties, the indentation test was applied to the cancellous bone samples from condylus femoris while the three-point bending testing was applied to the cortical bone of corpus femoris. In conclussion, the osteoporotic changes were not idendical at two months, but they were noticeable at four months after the operation in the rabbits. The values of this study reflected the bone mineral density, biomechanic and morphometric properties of the femur in ovariektomized and intact female rabbits. It was hoped that this data has supplied a valuable knowledge for the researchers who may use the rabbits as an animal model in diagnosis and treatment methods for the primer osteoporosis.