Cumhuriyet dönemi Mahmudiye'de eğitim

Abstract

Bu çalışmanın amacı, Eskişehir İli Mahmudiye İlçesinde, Türkiye Cumhuriyeti Devleti'nin kuruluşundan bugüne, eğitim faaliyetlerini ortaya koymaktır. Çalışmada tarama modeli kullanılmıştır. Mahmudiye'de faaliyette olan ve kapatılmış eğitim kurumları arşivleri taranarak, araştırmaya kaynak oluşturacak bilgi ve belgeler kayda geçirilmiştir. Cumhuriyetin ilanı öncesinde de, 19. yüzyıl sonu ve 20. yüzyıl başlarında Çiftlikat-ı Hümayun adı ile anılan Mahmudiye'nin, eğitim faaliyetleri, çalışmaya temel olarak alınmıştır. Edinilen bilgi ve belgeler araştırma içerisinde yer verilmiştir. Cumhuriyet döneminde Mahmudiye'de 1923-1936 arası planlı eğitimin olmadığı dönemdeki, Millet Mektebi ve Halkevi faaliyetleri incelenmiştir. Mahmudiye'de planlı eğitimin başladığı 1936 sonrasında, Mahmudiye'deki anaokulu, ilkokul, ortaokul, lise, yüksekokul, yaygın eğitim kurumları faaliyetleri ile Mahmudiye'de öğretmen yetiştiren kurumlar arşiv taraması ile bütün halinde ortaya konulmuştur. Yüzden fazla kişi ile görüşme yapılıp, kayda geçirilmiştir. Çalışma bu sayılan yönleriyle, Mahmudiye'de eğitim faaliyetleri üzerine yapılan ilk kapsamlı çalışmadır. Mahmudiye 19. yüzyılın ilk çeyreğinde (1815), Kumarcı Abdullah adındaki Ayan'ın arazisi iken, Osmanlı padişahı 2. Mahmut tarafından, itaatsiz tavırları nedeniyle ortadan kaldırılmış ve malları müsadere edilmiştir. Mahmudiye'nin adına da kaynaklık eden bu padişah döneminde Mahmudiye, uzun yıllar Osmanlı Devleti'ne özellikle at yetiştirme konusunda, başarılı katkılar sağlamıştır. 40 haneli ilk Çerkez göçünün ardından, 93 Harbi olarak bilinen 1877-1878 Osmanlı- Rus Savaşı ile göçmenlerin iskân ettirildiği bir köy, daha sonra nahiye ve 1954'de de ilçe olmuştur. Mahmudiye'yi Türk Eğitim Tarihinde değerli kılan en önemli yanı, şüphesiz öğretmen yetiştirme faaliyetleridir. Özellikle Türkiye'de açılacak köy okullarına öğretmen yetiştirmede, pilot uygulama bölgesi seçilmiştir. Mahmudiye'de edinilen tecrübeler, 1935 sonrasında, dönemin Milli Eğitim Bakanları Saffet Arıkan, ardından göreve gelen Hasan Ali Yücel, İlköğretim Genel Müdürü İsmail Hakkı Tonguç' a ilham veren bir yer olmuştur. Mahmudiye, Türkiye'de 1930-1940'larda köye ve köylünün eğitimine yönelişin meşalesini elinde tutan yer olması bakımından önemlidir. Birbirinin devamı olan okullar, Mahmudiye Eğitmen Kursu, Mahmudiye Köy Öğretmen Okulu, Çifteler Köy Enstitüsü, Yunusemre İlköğretmen Okulu, Yunusemre Öğretmen Lisesi, Yunusemre Anadolu Öğretmen Lisesi ayrı ayrı araştırılmıştır. Arşivleri taranmıştır. Ulaşılabilen öğretmenleri, öğrencileri, çalışanları ile görüşmeler yapılıp, çalışmamız içinde yer verilmiştir. Mahmudiye'nin, Türkiye'ye diğer önemli katkısı da, artık Türkiye'de katma değeri yüksek bir sektör olan, safkan Arap atı yetiştiriciliğinde, ülkenin lider merkezlerinden biri olmasıdır. Tarım İşletmeleri Genel Müdürlüğü'ne bağlı Anadolu Tarım İşletmesi'nin başı çektiği resmi ve özel sektöre ait haralardan şampiyon taylar yetişmektedir. Bu sebeple, 2007'den itibaren, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Mahmudiye Atçılık Meslek Yüksekokulu eğitim faaliyeti vermektedir. Bu okulda yetişen öğrenciler, yarışların gözde atlarının antrenörü konumundadır. Çalışmamız içinde yer alan Öğretmen Yetiştiren kurumlar, Mahmudiye Atçılık Meslek Yüksekokulu ve Mahmudiye'de at yetiştiriciliğinin geçmişi gibi, ayrı tez çalışması olacak kadar kapsamlı birkaç konu, bütün halinde çalışmamızda yer almaktadır. Çalışmamızın Türk Eğitim Tarihi envanterine katkı yapacağı; bundan sonraki çalışmalara da ışık tutacağı düşünülmektedir.

The aim of this study is to reveal the training activities in Eskişehir Province Mahmudiye County, from the establishment of the state of the Republic of Turkey till now. This study is a work in scannig method Mahmudiye's closed archives of the training institutions that will act a resource and research information and documents have been scanned and placed on record/Prior to the proclamation of the Republic, during the period of the Ottoman Empire, 19. the end of the century and 20. at the beginning of the century, name mentioned as horsefarm of Humayun (Çiflikat-i Hümayun) Mahmudiye of educational activities is basic research of education/ Information and documentation have been included in the research. In the Republican period in between 1923-1936, Mahmudiye without planned training period, National School and Community activities were examined. planned training began when, after 1936, Mahmudiye without planned training period, National School and Community activities were examined. Planned training began when, after 1936, Mahmudiye in kindergarten, elemantary school, secondary school, high school, non- formal education institutions with teacher training institutions in the activities of Mahmudiye, it is demonstrated in case with all archive scanning. Engage in discussion with more than 100 people were recorded. In this aspect of the study, it's the first comprehensive study on training activities in Mahmudiye. Mahmudiye, 19. in the first quarter of the century (1815) was the land of Kumarcı Abdullah. By the Ottoman Empire 2. Mahmut, he was eliminated due to his disobedient attitude and the goods had been confiscated. Mahmudiye act as a resource on behalf of the Sultan, who in the period of Mahmudiye for many years, has made a successful contribution to the Ottoman state about horse raising. After the first Circassian migration of 40 digit, 1877-1878 Ottoman- Russian war, known as the war of 93, was a village where the settlement of immigrants, then has been the county and township in 1954. The most imortant aspect of what makes Mahmudiye valuable in the history of Turkısh education, undoubtedly, especially the village schools to be opened in Turkey, pilot region has been chosen. Experience in Mahmdiye, after 1935, has inspired period Ministers of National Education Saffet Arıkan, then Hasan Ali Yücel and Primary General Manager İsmail Hakkı Tonguç. Mahmudiye is important for being the place which holds the light for village and villagers education. Schools, which are continuation of each other, Mahmudiye Instructor Course, Mahmudiye Village Teaching School, Çifteler Village Institute, Yunusemre Primary Teaching School, Yunusemre Teacher High School, Yunusemre Anatolia Teacher High School have been individually searched. Archives were scanned. Accessible teachers, students, personnels were scanned. Accesible teachers, students, personnels were interviewed and have been included in the study. Mahmudiye's other significant contribution to Turkey is, now in Turkey billion sector, one of the leading sectors in the horseraising of purebred Arabian horses. Champion foals have been raised from studfarms, leading Anatolian Agricultural Enterprise, which is connected with General Directorate of Agricultural Enterprise. Therefore, from 2007, Eskişehir Osmangazi University Mahmudiye Horse Breeding Vocational School has been active in education. Students, graduated from this school, have become trainers of favoruite horses in race. In our study, there have been some topics, as a whole, which are important enough to separate a couple of thesis such as Mahmudiye Horse Breeding Vocational School and the history of horseraising in Mahmudiye. Our study is expected to contribute to the inventory of the History of Turkish Education and will be a resource to subsequent studies.