Fen bilimleri öğretmenlerinin bilimsel tartışmaya yönelik görüşleri ve bilimsel tartışma seviyelerinin belirlenmesi

Abstract

Bu araştırmanın amacı; Fen Bilimleri öğretmenlerinin bilimsel tartışmanın bileşenlerini (BTB) anlama düzeylerini, bilimsel tartışmanın öğretimine (BTÖ) yönelik öğretim modellerini ve uygulamalarındaki bilimsel tartışmanın (BT) açıklık seviyelerini belirlemektir. Araştırma iki aşamada gerçekleştirilmiştir. İlk aşamada Fen Bilimleri öğretmenlerinin BTB’leri anlama düzeylerinin ve BTÖ’ye yönelik öğretim modellerinin belirlenmesi için tarama yöntemi kullanılmıştır. Tarama çalışması, Aydın il merkezinde görev yapan ve kolay ulaşılabilir örnekleme yöntemiyle seçilen 25 Fen Bilimleri öğretmeni ile yarı yapılandırılmış görüşmeler aracılığıyla gerçekleştirilmiştir. İkinci aşamada durum çalışmasıyla, ilk aşamaya katılan öğretmenler arasından belirlenen ölçütlere uyan beş öğretmen seçilmiş ve bu öğretmenlerin sınıf uygulamaları gözlemlenmiştir. Veri toplama aracı olarak; yarı yapılandırılmış görüşme, gözlem, öğrenci günlüğü, öğretmen günlüğü ve araştırmacı alan defteri kullanılmıştır. Verilerin analizinde betimsel analiz yapılmıştır. Elde edilen bulgulara göre öğretmenlerin BTB’leri anlama düzeylerinin ve BTÖ’ye yönelik öğretim modellerinin BT’ye dayalı nitelikli uygulamalar yapmak için yeterli olmadığı belirlenmiştir. Gözlem verilerinin analizi sonucunda bir öğretmenin BT açıklık seviyesinin ‘‘Rehberli’’, iki öğretmenin BT açıklık seviyesinin ‘‘Yapılandırılmış’’ ve iki öğretmenin BT açıklık seviyesinin ‘‘Doğrulayıcı’’ olduğu belirlenmiştir. BT ortamında öğretmenlerin, öğretmen merkezli öğretim anlayışıyla uygulamalarını sürdürdükleri, öğrencilerin ise bu süreçte pasif roller aldıkları belirlenmiştir. Öğretmenlerin BTÖ’ye yönelik öğretim modelleri ile uygulamalarındaki BT açıklık seviyeleri arasında ilişkiler olduğu belirlenmiştir.