Türkiye’de gayrimenkullerin vergilendirilmesinde ortaya çıkan sorunlar ve çözüm önerileri

Abstract

Gayrimenkuller dünya ekonomilerinin her döneminde ihtiyaç duyulan ve tercih edilen en önemli iktisadi kaynak ve yatırım aracı özelliğindedir. Ülkelerin gayrimenkul sektöründeki başarıları ya da başarısızlıkları ülke ekonomilerinin aynası niteliğindedir. Gayrimenkul sektöründe var olan canlılık ülke ekonomileri ve ticari döngünün kilit noktasını oluşturmaktadır. Gayrimenkul sektörüne şeklini veren inşaat sektöründen başlayarak gayrimenkul sektörünün hammaddesini sağlayan sektörlerden; gayrimenkullerin pazara sürülmesi, kredilendirilmesi ve yönetimi gibi görevlerini üstlenen bankacılık sektörüne kadar ekonominin birçok alanında gayrimenkul sektörünün rolü olduğu görülmektedir. Bu sebeple Türk Vergi Sistemi içerisinde var olan birçok vergi kanunları nezdinde gayrimenkullere ilişkin düzenlemelere yer verilmiştir. Gayrimenkullerin ülkemiz ekonomisindeki önemine orantılı olarak vergilendirilmesi de bir o kadar önem taşımaktadır. Gayrimenkullerin vergilendirilme sürecini gayrimenkulün muhatap olduğu işlemler başlatmaktadır. Sözü edilen bu işlemler; gayrimenkullerin kiralanması ve gayrimenkullerin elden çıkarılmasıdır. Bu iki farklı işlemler doğrultusunda gayrimenkullerin vergilendirme boyutu şekil almaktadır. Türkiye’de gayrimenkullerin vergilendirilme aşamasında pek çok sorun bulunmaktadır. Bu sorunların başlangıç noktasını gayrimenkullerin değerlerinin takdir aşaması oluşturmaktadır. Zira ülkemizde taşınmazların değerlerinin olması gerektiği gibi, gayrimenkulün hak ettiği değerde doğru ve tarafsız bir şekilde tespit edildiği konusu tartışmaya açık bir konudur. Gayrimenkullerin değerlemesinde var olan bazı kilit noktaların mevzuatta yoksunluğu, gayrimenkuller üzerinde yetkili olan idareler arasındaki iletişim kopukluğu, gayrimenkullerin değerleme alanında çalışan kişilerin taşınmaz değerlerinin takdir edilmesinde yeterli bilgiye olmaması gibi pek çok unsur gayrimenkullerin vergilendirilmesindeki sorunları oluşturmaktadır. Bu sorunların çözüm noktasının başlangıcı ise gayrimenkullerin vergilendirilmesini kapsayan mevzuatlarda yapılması gereken düzenlemeler oluşturmaktadır.

Real estate is considered as the most preferred and important economic resource and investment tool needed in every period of world economies. Rise and falls of real estate industries at individual country level reflects status of the relevant countries. Buoyant real estate industry constitutes key point of general economy and commercial cycling in the country. It is seen that real estate industry plays significant role in numbers of economy areas starting from construction industry which shapes real estate industry, to row material provider industries for real estate, and to banking industry which undertakes marketing, funding and management functions for real estate industry. Accordingly, Turkish Code of Taxation includes regulations on real estate properties within tax scope. As much as the proportional significance of real estate industry in Turkish economy, their taxation is important. Taxation process of properties is initiated by the relevant operations applied across the real estate industry. These operations are basically rental and sales of properties. Taxation processes in the real estate industry differ in line with these two different operations. There are number of issues encountered in the taxation processes in Turkey. Value assessment stage is considered as the starting point of these issues. Yet, meeting certain values of properties in Turkey is controversial subject as well as unbiased assessment of value accurately. Prominent issues in taxation of real estate are abundant literature on real estate, lack of some key points regarding valuation of real estate, lack of communication among administrations authorized on real estate, in sufficient competency of individuals employed in the real estate value assessment field and their inappropriate posture in terms of expert and surveyor. The starting point of the solution to these problems is the regulations that must be made in the legislation covering the taxation of real estates.