Hellenistik ve Roma dönemleri patara Unguentariumları

Abstract

Hellenistik ve Roma dönemlerinde Patara unguentariumlarının ele alındığı bu çalışmadaki malzemelerin büyük çoğunluğu kentteki nekropolis alanlarında bulunmuştur. Buluntular yoğun olarak 1993-2005 yılları arasında kazılan oygu gömütlerden ele geçmiştir. Malzemelerin ele geçtiği yerler arasında % 52'lik oranla ilk sırada yer alan oygu gömütleri, % 27 ile Tepecik Nekropolisi, % 11 ile Tapınak Gömüt 3, % 4 ile Hurmalık (Büyük) Hamamı, % 3 ile Tiyatro ve % 1'er olmak üzere Ana Cadde ile Yüzey buluntuları takip eder (Şek. 2). Çalışmada 967 adet örnekten 203 tanesi kataloga alınarak değerlendirilmiştir. En yoğun buluntu grubunu 34, 42 ve 46 no'lu oygu gömütler sunar. Kentte çok sayıda ele geçen malzeme bu çalışmanın yapılmasını gerekli kılmıştır. Çalışmadaki amaç, Patara unguentariumlarının tanımı, genel unguentarium tipolojisindeki yerleri ve olası yerel üretim hakkındaki verilerin değerlendirilmesi olmuştur. Ayrıca bu çalışma ile kentin ticari ilişkileri ve etkileşim alanları hakkındaki yeni bilgilere ulaşılması da amaçlanmıştır. Hellenistik dönem içinde kronolojik başlıklarla ele alınan Patara unguentariumları Roma dönemi içinde çok farklı formların ortaya çıkmasından dolayı tipolojik bir ayrıma gidilerek ele alınmıştır. Malzemeler üzerinde yapılan çalışmayla Patara'da unguentarium kullanımının İ.Ö.4.yüzyıl sonlarından İ.S.7.yüzyıla kadar kesintisiz olduğu gözlenmiştir. En sık kullanım ise, Lykia Birliğinin kurulmasından sonra, İ.Ö.2. yüzyıldan İ.S.1.yüzyıl sonlarına kadar olduğu açıklığa kavuşmuştur. Seramiklerin bu dönemler arasındaki yoğun kullanımı ve muhtemel kent içindeki üretimi siyasi ve ekonomik rafahla ilişkili olmalıdır. İ.Ö.4.yüzyıl sonlarından İ.Ö.3.yüzyıl sonlarına kadar malzemede çeşitlilik gözlenmesine rağmen bunların kullanımı İ.Ö.2.yüzyıla oranla çok sık değildir. Özellikle İ.Ö.2. ve 1.yüzyıla tarihlediğimiz örneklerin nekropolis alanlarındaki yoğun kullanımı kent içerisinde bu talebi karşılayacak bir atölyenin varlığına işaret etmektedir. Kentte İ.Ö.4.yüzyıl sonlarından İ.Ö.1.yüzyıl sonlarına kadar olan unguentarium form gelişimi tüm antik dünya ile aynıdır. Ancak İ.Ö.1.yüzyıl sonlarından itibaren Patara ve içinde bulunduğu Eşen Vadisi'ndeki kentlerde (Ksanthos, Letoon, Tlos) görülmeye başlanan küresel gövdeli örnekler önemlidir. İ.Ö.1.yüzyıldan itibaren tüm antik dünyada iğ formun yerini alan torba gövdeli örneklerin kentteki oranının az olması (12 adetle % 1), buna karşın küresel gövdeli unguentariumların fazlalığı bu yeni formun sadece Eşen Vadisi'nde ve yoğun olarak Patara'da popüler olduğunu göstermiştir (Şek. 1). Söz konusu bu yeni form kalitesi ve kil yapısıyla İ.Ö.2.yüzyıldan itibaren Patara'da yoğun olan iğ fomun takipçisi niteliğindedir. Bunların yanında, küresel gövdelilerin Patara'da yoğun olması (129 adetle % 13'lük bir orana sahiptir) İ.Ö.2.yüzyıl içlerinde başlayan yerel üretimin küresel gövdelilerle İ.S.1.yüzyıl sonlarına kadar devam etmiş olduğunu gösterir. Most of the material that is studied in this thesis, which includes the Hellenistic and Roman Period unguentaria of Patara, came from the cemeteries at the site. These pieces were mostly gathered from the 1993-2005 excavations of underground buried tombs. 52% of the material coming from the underground buried tombs, followed by Tepecik cemetery burials with 27%, the No. 3 Temple-tomb with 11%, the Hurmalık Bath with 4%, the Theatre with 3% and the Main Street and Survey with 1% of each (Fig. 2). 203 of the 967 pieces form the catalogue of this paper. The largest quantity of material comes from tombs 34, 42 and 46. This study is necessary because of the large numbers of unguentaria discovered at this site. The aim of this study is the identification of the unguentaria of Patara, the presentation of this data according to its place of manufacture and its importance in the general typology of unguentaria and evidence for probable production at this site. Also an attempt is made to establish evidence concerning the trade relationshionships and areas of influence upon and from the city. Although the unguentaria of Hellenistic Period are studied in a chronological system, the Roman ones studied in a typological system due to the various new forms that appear in this period. From the study of this material, it can be obsorved that the use of unguentaria in Patara continued in the period between the 4th century B.C. until the 7th century A.D. without interruption. Their most intensive use was between the 2nd century B.C. and the 1st century A.D., coinciding with the establishment of Lycian league. This intensive use and probably the production of the pottery on site must be related to this period of political and economic prosperity. Although a large variation in the material is to be observed between the 4th century and 3rd century B.C., their use was as not frequent as during the 2nd century