Milli parklarda koruma-kullanma dengesinin sağlanması yönünde geliştirilen ziyaretçi yönetim araçlarının incelenmesi

Abstract

Doğal ve kültürel kaynak değerleri bakımından zengin olan ve halka ekonomik rekreasyonel fırsatlar sunan milli parklar ve diğer korunan alanlar her geçen gün daha fazla talep edilmektedir. Yoğun rekreasyonel faaliyetler ise kaynak değerlerini ve ziyaretçi memnuniyetini olumsuz yönde etkilemektedir. Son 30 yıldır, gelişmiş ülkelerde ziyaretçi yönetimi sürdürülebilirlik çerçevesinde ele alınmış, rekreasyonel taşıma kapasitesi tabanlı ziyaretçi yönetim modelleri geliştirilerek pek çok milli parkın ziyaretçi yönetim planları oluşturulmuştur. Hazırlanan bu planlarda ziyaretçi yönetim stratejileri tanımlanmış ve bu stratejiler doğrultusunda uygun yönetim araçları geliştirilmiştir. Bu çalışmada milli parkların yönetim planları, karşılaştığı sorunlar ve bu alanlarda uygulanan ziyaretçi yönetim araçları incelenmiştir. Ayrıca ülkemizde milli parklarla ilgili detaylı bilgi edinebilmek için bir bilgi formu oluşturularak, ilgili Milli Park Müdürlüklerine gönderilmiştir. Elde edilen veriler değerlendirildiğinde, milli parkların %80'ini aşkın oranda taşıma kapasite (Fiziksel, Ekolojik ve Sosyal) analizlerin yararlanmadığı belirlenmiştir. Milli parklarda bulunan rekreasyonel aktivite alanlarındaki yoğunluklar incelendiğinde piknik alanı ve tarihi ve arkeolojik alanlarda en fazla olduğu belirlenmiştir. Milli parkların yönetiminin karşılaştığı en önemli sorunlardan birisi çalışan personel sayısının az olduğu tespit edilmiştir. Son olarak milli parklar belirlenen ziyaretçi yönetim araçları yeteri kadar uygulanmadıkları belirlenmiştir.

National parks and other protected areas which are rich in natural and cultural resources values and offering economic recreational opportunities, more demanding with each passing day. More recreational uses negatively affect the resource values and visitor satisfaction. For the last 30 years in developed countries, visitor management has been discussed within the framework of sustainability. Visitor management frameworks based on recreational carrying capacity analyses have been developed and visitor management plans have been established. Visitor management strategies defined in these plans and have been developed the appropriate management tools in accordance with this strategies. In this study has investigated national park plans, encountered problems and applied visitors management tools in national park. As well as, it has created a questionnaire to obtain detailed information about the national park and has been forwarded to the National Park Directorate. The obtained data were evaluated, carrying capacity has been determined rates of more than 80% of the national park to take advantage of the analysis. Analyzing the intensity in recreational activities in national parks, picnic areas and historical and archaeological sites has been determined to be the most crowded. One of the most important challenges facing the management of national parks has been found to be less than the number of employees. Finally, designated visitor management tools have not been applied sufficiently in natural parks.