Doğu Karadeniz Bölgesinde kestane kanseri etmeni cryphonectria parasitica'nın vejetatif uyum tipi çeşitliliğinde eşeyli üremenin rolü

Abstract

Bu çalışma, Doğu Karadeniz Bölgesinde Kestane Kanseri etmeni Cryphonectria parasitica’nın vejetatif uyum çeşitliliğini belirlemek ve bu çeşitliliğin oluşumunda eşeyli üremenin rolünu ortaya koymak amacıyla yürütülmüştür. 2006 yılında, Artvin, Rize ve Trabzon illerinden seçilmiş 3 farklı lokasyondaki kestane ağaçlarından kanserli doku örnekleri toplanmış ve izolasyon işlemleri sonucunda 344 C. parasitica izolatı elde edilmiştir. İzolatların vejetatif uyum (vc) tipleri Avrupa testerları ile besi ortamı üzerinde eşleştirilerek belirlenmiştir. Test edilen izolatların 235’i (%68,3) EU-1, 23’ü (%6,7) EU-17, 21’i (%6) EU-12 ve 14’ü (%4) EU-3 ile uyumlu olarak bulunurken, 51 izolat hiçbir Avrupa grubu vc tipi ile uyumlu bulunmamıştır. Uyumsuz bulunan bu izolatlar kendi aralarında 6 uyum grubuna ayrılmış ve bu gruplar tarafımızdan TU-1 (6,4%), TU-2 (2,6%), TU-3 (1,2%), TU-4 (1,7%) ve TU-5 (0,9%) olarak adlandırılmıştır. Toplam 179 izolatın mating tipleri spesifik primerler kullanılarak PCR yöntemi ile saptanmıştır. MAT-1 ve MAT-2 eşleşme tiplerinin bulunma oranları sırasıyla % 37,5 ve %55,3 olarak bulunmuştur. Onüç izolatta her iki MAT alleli tespit edilmiş ve bu izolatlar heterokaryon olarak tanımlanmıştır. Toplam 130 kanser örneğinde peritesyumların varlığına rastlanmış ve bu durum C. parasitica’nın yörede eşeyli ürediğinin en önemli göstergesi olarak kabul edilmiştir. Toplam 21 kanser örneğinden peritesyum başına en az 25 adet tek askospor elde edilmiş ve bunların vejetatif uyum tipleri belirlenmiştir. Toplam 14 kanserin peritesyumlarından elde edilen tek askosporlar arasında ebeveyn izolat ile vejetatif uyum göstermeyen izolatlar saptanmıştır. Bu çalışmadaki bulgular Doğu Karadeniz Bölgesinde C. parasitica’ da vc tip çeşitliliğinde bir artışın olduğunu ve bu artışta eşeyli üremenin önemli bir rolünün bulunduğunu ortaya koymuştur.