Otel işletmelerinde psikolojik sözleşmeler ve işgörenlerin işe yönelik tutumları üzerindeki etkisi: Antalya 5 yıldızlı otel işletmelerinde bir araştırma

Abstract

Psikolojik sözleşme işgörenlerin istihdam ilişkisine dair yazılı iş sözleşmelerinde yer almayan, üstü kapalı ve tartışılmayan inançlarını kapsamaktadır. Psikolojik sözleşme kavramının her yönü ile anlaşılması hem işgörenleri olumlu tutumlara yönelten unsurların ortaya çıkarılması hem de işveren ile işgören arasında dengeli ve uyumlu bir ilişkinin geliştirilmesi açısından büyük önem taşımaktadır. Psikolojik sözleşme kavramı 1980'li yıllardan bu yana örgütsel araştırmalarda sıkça kullanılmasına rağmen, turizm alanındaki çalışmalarda kavramın ihmal edildiği ve turizm sektörü çalışanlarının psikolojik sözleşme algılarının belirlenmesine yönelik çalışmaların yetersiz olduğu görülmektedir. Bu tez çalışmasında otel işletmesi çalışanlarının psikolojik sözleşmelerinin hangi beklenti ve yükümlülüklerden oluştuğunun belirlenmesi ve psikolojik sözleşme algılarının işgörenlerin iş tatmini, duygusal bağlılık, tükenmişlik ve işten ayrılma niyeti tutumları üzerindeki etkilerinin ortaya çıkarılması amaçlanmıştır.Araştırmada kullanılan verilerin elde edilmesinde hem nitel hem nicel tekniklerden yararlanılmıştır. İlk olarak otel işletmesi çalışanlarının psikolojik sözleşmelerinin hangi unsurlardan oluştuğunun belirlenmesi amacıyla işgörenler ile yüzyüze görüşme yapılmıştır. Daha sonra görüşmelerde elde edilen verilerin analiz edilmesi ile otel işletmesi çalışanlarının psikolojik sözleşme algılarının belirlenmesine yönelik tutum ölçeği geliştirilerek Antalya ilinde faaliyet gösteren 5 yıldızlı otel işletmelerinde çalışmakta olan 440 işgörene anket uygulanmıştır. Çalışma sonuçları otel işletmesi çalışanlarının psikolojik sözleşmelerinde yer alan beklenti ve yükümlülüklerin işverenleri tarafından karşılanmadığı yönünde bulgular sunmakla birlikte, psikolojik sözleşme algısının işgörenlerin işe yönelik tutumları üzerinde önemli etkilerinin olduğunu göstermektedir. Bu çalışma özellikle insan kaynakları politikalarının belirlenmesinde sektördeki yöneticilere yol gösterici olması açısından, istihdam ilişkisine dair psikolojik sözleşmeler ve turizm alanında çalışmakta olan işgörenlerin tutumları ile ilgili önemli bulgular sunmaktadır.

Psychological contract involves the employees' beliefs which are unwritten in work contracts, hidden and unspoken. Understanding the notion of psychological contract with all aspects is important for both identifying the components which are leading employees to positive attitudes and developing a balanced and coherent relationship between employee and the employer. Althought psychological contract has been used in organizational studies since 1980's, it has been neglected in the studies in tourism area and there is few researches aiming to define the tourism employees' psychological contracts. In this thesis it is aimed to identify the expectations and obligations which constitudes the psychological contracts of hotel employees and to find out the effects of psychological contract perceptions on employees' attitudes such as job satisfaction, affective commitment, job burnout and intention to leave. Both qualitative and quantitative methods were used to collect data for this study. First a face to face interview with hotel employees was conducted to explore the components of hotel workers' psychological contracts. Second, based on the collected data from interviews, an attitude scale was developed for the purpose of measuring employees' psychological contract perceptions. And after that a questionnaire survey was conducted on 440 employees working at different 5-star hotels in Antalya. The results indicate that expectations and obligations in psychological contracts of hotel employees' have not been met by their employer, and employees' psychological contract perceptions have important effects on their work related attitudes. This study provides important findings on psychological contracts in employment relationships and the attitudes of employees in tourism industry so that it can be benefited by the sector managers for guidance on determining especially human resources policies