Turunç (citrus aurantium l.) ve kaba limon (c.jambhiri lush.) çöğürlerinde mikoriza ve fosfor uygulamasının fidan gelişimi üzerine etkileri

Abstract

Çalısma Aralık 2003–Mayıs 2005 arasında Batı Akdeniz Tarımsal Arastırma Enstitüsü’nün Meyvecilik Bölümü’ndeki seralarda yürütülmüstür. Bitki materyali olarak turunçgil yetistiriciliginde yogun olarak kullanılan turunç anacı, asıgözü üretiminde yogun olarak kullanılan kaba limon anacı ve asıgözü olarak da ‘Washington Navel’ çesidi kullanılmıstır. Mikoriza kokteyli, Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Toprak Bölümü’nden temin edilmistir. Ortam olarak buhar ile sterilize edilmis torf ve pomza karısımı kullanılmıstır. Bulguların degerlendirilmesi çögür sasırtma zamanında, asılama zamanında ve fidanların satısa geldigi zaman yapılmıstır. Bu çalısma ile turunç ve kaba limon anacının mikorizaya bagımlılıgı, en uygun mikoriza uygulama zamanı (tohum ekim dönemi, sasırtma dönemi), uygun mikoriza dozu (0, 50, 100, 200 g mikoriza karısımı) ve fosfor (P-, P+) uygulamasının çögür ve fidan gelisimine etkisi arastırılmıstır. Turunç çögürlerinin sasırtılmasında iyi bir kök yapısı için kriter olan kök kuru agırlıgı, asılama için en uygun kriter olan gövde çapı ve iyi bir fidan göstergesi olan fidan (kalem) çapını tohum ekim yastıgı veya sasırtma döneminde 50 g (500 spor/bitki) mikoriza karısım doz uygulamasının olusturdugu söylenebilir. Bu sonuca göre, bitki köklerinin mikoriza ile bir kez inokulasyonunun saglanmasının yeterli oldugu düsünülmektedir. Kaba limon anacının iyi bir kök yapısına sahip olmasından dolayı mikorizaya daha az bagımlı oldugu söylenebilir. Mikoriza ortamda bulunan minimum düzeydeki fosforu bitkiye yarayıslı hale getirebilmektedir.

This research was conducted in greenhouses at West Mediterranean Agricultural Research Institute (BATEM), Antalya between December 2003 and May 2005. Sour orange, extensively used in citrus nursery plant growing; rough lemon, extensively used in budwood multiplication; and ‘Washington Navel’ for budwood were used as plant materials. Cocktail mycorrhiza was obtained from the Department of Soil Science, Faculty of Agriculture, Cukurova University. Steam-sterilized peat moss and pomza mixture was used as a planting medium. Evaluation of the data was performed at seedling transplantation, budding, and nursery plant sale stages. With this research, the mycorrhizal dependancy of sour orange and rough lemon rootstocks, the mycorrhiza application time (seed sowing and seedling transplantation periods), and the appropriate mycorrhiza (0, 50, 100, 200 g mycorrhiza mixture) and phosphorus (P-, P+) rate combination for seedling and nursery plant development were investigated. In the sour orange rootstock, for the criteria of dry root weight, the stem diameter of the seedling, and the stem diameter of the scion for well-established root structure at the seedling transplantation stage, at the budding stage, and nursery plant sale stage, respectively; 50 g (500 spore/plant) mycorrhiza application either at a bench seed sowing period or at a seedling transplantation period was given the best result. As a result of this, it was thought that one time mycorrhizal infection of plant roots was sufficient. Due to the well-established root structure of rough lemon rootstock, it could be said that rough lemon is less dependent to mycorrhiza inoculation. Mycorrhiza could make minimum phosphorus in the medium beneficial to the plant.