19. yüzyılın ortalarında Çine'nin sosyo-ekonomik yapısı (temettuat defterlerine göre)

Abstract

Bu çalısma, 1844-1845 (H 1260-1261) yılında Çine kazasına baglı bazı köylerin sosyal ve ekonomik yapısını ortaya koymayı amaç edinmistir. Çalısma, dönemin önem bakımından en basta gelen kaynaklarından olan ?Temettuat Defterleri?nden yararlanılarak hazırlanmıstır. Tanzimat'tan sonra Aydın Vilayeti'ne baglanan Çine'nin 1844'e ait 21 yerlesim yerinin Temettuat Defteri bulunmaktadır. 19. yüzyıl ortalarında Çine kazası köylerinde tarım ve hayvancılıga dayalı bir yapı dikkati çekmektedir. Ekili tarımda ürün desenini hububat, penbe (pamuk), duhan (tütün) ve bostan; dikili tarımda ise baglar olusturmaktadır. Gelir kaynaklarının % 46'sını tarım, % 22'sini hayvancılık, % 12'sini meslek, % 5'ini zuhurat ve % 15'ini de diger hâsılatlar olusturmaktadır. Yerlesim yerlerinin toplam hâsılatı ise 838345,5 kurustur. Hâsılatın 89292,5 kurusu, toplam hâsılatın % 11'i vergi olarak devlete ödenmektedir. Verginin % 69'unu vergi-yi mahsus, % 29'unu ösr ve % 2'sini de agnam vergisi olusturmaktadır. Temettuat Defteri bulunan Çine kazası köylerinde yasayan ahalinin sadece tarımsal faaliyetlerden gelir elde ettigi düsünülmemelidir. Yerlesim yerlerinin cografi yapıları göz önüne alındıgında ahalinin tarım dısı faaliyetlere de yöneldigi görülmektedir. Özellikle Elderesi, Çaltı ve Karakollar köylerinde dokuma, ticaret, nakliye ve diger çesitli zanaatların yapıldıgı görülmektedir. This study aims to explore the social and economical situation of some residential places in Çine district in the years 1844-1845 (H 1260-1261). The study is made using ?Temettuat Defterleri? (Tax Recordings) which are the most important sources of that period. There had been Tax Recordings of 21 settling places relating to 1844 of Çine related to Aydın province after from Tanzimat. In the middle of 19th century, the economical situation based on agriculture and stock raising in Çine district villages. The yield patterns produced were grain, cotton, tobacco and melon in cultivated agriculture and vineyard. Sources of income were composed by % 46 agriculture, % 22 stock raising, % 12 entrepreneurship, % 5 an expected events, % 15 by other incomes. Total revenue of the allocation units were 838345,5 kurush. 89292,5 kurush of the revenue and % 11 of the total income were paid to the government as tax. % 69 of the tax was vergi-yi mahsus, % 29 was ösr and % 2 of the tax was agnam. It shouldn?t be taught that the people living in Çine district villages which had Temettuat Defteri (Tax Recordings) got the only income from agricultural activities. The absence of plain areas in some allocation unites made people make activities different from agriculture. Weaving, trading, transportation and various crafts are widely seen especially in Elderesi, Çaltı and Karakollar.