Koyunlarda stresle ilgili bazı fizyolojik parametrelerin mevsimsel değişimi

Abstract

Koyunlarda stresle ilgili fizyolojik özelliklerin ve tiroit hormonlarının (T3 ve T4) yıl boyunca değişimini belirlemek amacıyla bu çalışma yapılmıştır. Bu amaçla 14 baş dişi ve 8 baş erkek olmak üzere toplam 22 baş Karya genotipi toklu kullanılmıştır. Yıl boyunca her ayın 10-15. günleri arasında toklularda sabah ve öğleden sonra rektal sıcaklık ile dakikada nabız ve solunum sayıları belirlenmiştir. Serum T3 ve T4 hormon seviyelerini belirlemek amacıyla her mevsimin ortasında olmak üzere yılda 4 defa öğleden sonraki ölçümlerde hayvanlardan kan alınmıştır. Otomatik sıcaklık ve nemölçer cihazı ile 12 ay boyunca ağılda iklimsel verilerin kayıtları tutulmuştur. Ekim, Kasım, Aralık, Ocak, Şubat, Mart, Nisan, Mayıs, Haziran, Temmuz, Ağustos ve Eylül aylarında sırasıyla ortalama nabız sayısı 120.9, 133.8,127.8, 132.0, 108.4, 115.7, 115.8, 101.8, 83.2, 93.6, 97.7 ve 82.3 adet/dakika; ortalama solunum sayısı 51.2, 50.1, 54.2, 42.5, 42.3, 50.2, 60.8, 60.7, 66.9, 78.2, 68.3 ve 50.0 adet/dakika; ortalama rektal sıcaklık 39.40, 39.64, 39.47, 39.55, 39.57, 39.53, 39.39, 39.18, 39.23, 39.34, 39.24 ve 38.91 ºC olarak bulunmuştur. Sonbahar, Kış, İlkbahar ve Yaz mevsimlerinde serum ortalama T3 seviyesi 2.39, 5.06, 2.27 ve 2.09 ng/ml; T4 seviyesi ise 132.85, 161.55, 189.75 ve 204.97 ng/ml olarak tespit edilmiştir. Elde edilen sonuçlar Karya koyunlarda fizyolojik özellikler ve tiroit hormonlarının mevsimsel çevre sıcaklığına bağlı olarak değiştiğini göstermiştir. Solunum sayısı yazın sıcak aylarında yükselirken, nabız sayısı beklenenin aksine düşmüştür. T3 ve T4 hormonları için ortaya çıkan mevsimsel değişimler beklentilerle uyumlu bulunmuştur.

This study related with stress conducted in order to determine the changes in the physiological characteristics and thyroid hormone (T3 and T4) levels of sheep throughout the year. For this purpose, 22 yearling Karya genotype were used, 14 of which were female and 8 of which were male. Throughout the year, pulse per minute, respiratory rate per minute, and rectal temperature were measured every morning and afternoon between the 10th-15th days of each month. In order to detect the levels of T3 and T4 hormones in the serum, blood samples were taken from the animals 4 times per year during the afternoon samplings, in the middle of each season. The climatic data of pens were recorded for 12 months using an automatic temperature and humidity measuring instrument. Mean pulse rates were 120.9, 133.8,127.8, 132.0, 108.4, 115.7, 115.8, 101.8, 83.2, 93.6, 97.7, and 82.3 beats/minute, mean respiratory rates were 51.2, 50.1, 54.2, 42.5, 42.3, 50.2, 60.8, 60.7, 66.9, 78.2, 68.3, and 50.0 breaths/minute, and mean rectal temperatures were 39.40, 39.64, 39.47, 39.55, 39.57, 39.53, 39.39, 39.18, 39.23, 39.34, 39.24, and 38.91 ºC for October, November, December, January, February, March, April, May, June, July, August, and September, respectively. Mean serum T3 levels in Autumn, Winter, Spring, and Summer were 2.39, 5.06, 2.27, and 2.09 ng/ml; while mean serum T4 levels were 132.85, 161.55, 189.75, and 204.97 ng/ml. The results that were obtained demonstrated that physiological characteristics and thyroid hormone levels of Karya sheep varied according to seasonal ambient temperature. While the respiratory rate increased during the warm months of summer, the pulse rate decreased contrary to expectations. Seasonal changes of T3 and T4 levels were in line with the expectations.