Ergenlerde mizaç özelliklerinin ve ebeveyn kabul-reddinin yıkıcı davranışlar üzerine etkisi

Abstract

Bu çalışmanın amacı yıkıcı davranışlar, ergenlerin mizaç özellikleri ve ebeveyn kabulreddi arasındaki ilişkinin incelenmesidir.Ebeveyn kabul –reddi ve yıkıcı davranışların ilişkisinde mizacın boyutu olan olumsuz tepkiselliğin düzenleyici rolünün olup olmadığını araştırmaktır. Bu amaçla Aydın ili merkezinde yaşayan 9. ve 10. sınıflarda okuyan 400 ergen ve annesine ulaşılmıştır. Ergenlerin anneleri tarafından algıladıkları kabul-reddi değerlendirmek için Ebeveyn Kabul-Red Ölçeği, ergenlerin öz-bildirimine dayalı yıkıcı davranışlarını değerlendirmek için Güçler Güçlükler Anketi uygulanmıştır. Ergenlerin mizaç özelliklerinin değerlendirilmesi için annelerine Okul Çağı Çocukları için Mizaç Ölçeği uygulanmıştır.Bu çalışmada mizaç özelliklerinin ve ebeveyn kabul-reddinin yıkıcı davranışlar üzerinde etkisinin olduğu, bu ilişkide olumsuz tepkiselliğin düzenleyici rolünü anlamak için yapılan hiyerarşik regresyon analizinde ilk olarak ebevyn reddinin olduğu durumlarda olumsuz tepkiselliğin düzenleyici rolünün olduğu bulunmuştur. Yani olumsuz tepkiselliği olan çocukların olmayanlara göre ebeveyn reddinden daha fazla etkilendiği ve ortaya daha fazla yıkıcı davranış çıktığı bulunmuştur. İkinici olarak ebeveyn sıcaklığının olduğu durumlarda olumsuz tepkiselliğin düzenleyici rolünün anlamlı olmadığı bulunmuştur. Fakat anlamlı olmasa bile ebeveyn sıcaklığının olduğu durumlarda yıkıcı davranışların azaldığı bulunmuştur. Bu bulgular ayırımlı duyarlılık modeli çerçevesinde tartışılmıştır. Bu araştırmanın sınırlılıkları ve diğer çalışmalar için önerilerden de bahsedilmiştir.

The aim of the present study was to examine associations between temperamental characteristics, parental acceptenace and rejection and distruptive behaviors in adolescents and moderator roles of negative reactivity which is dimension of difficult temperament on parental acceptance-rejection and distruptive behaviors. This study consisted of 400 high schoo stıdents (222 males, 178 females) from nine different high schools in Aydın. In addition, mothers of 400 students’ mother participated in this study. Strength and Difficulties Questionnare and Parental Acceptance and Rejection Questionnare was administered to the students, School Age Temperament Inventory was filled by mothers. The results of this study showed that there were associations and parental acceptance and rejection between distruptive behaviors but not not in terms of gender. To investigate the moderator roles of negative reactivity on parental aceeptance-rejection and distruptive behaviors, hierarchical regression analysis was used. Acording to results, moderator roles of negative reactivity was found on parental recection and distruptive behaviors but not for parental acceptance. These finding were discussed in the light of the differential susceptibility hypothesis. Also, limitations of this study and suggestions for future researches were mentioned.