Uyumsuz kişilik özellikleri envanterinin Türkçeye uyarlanması, geçerlik ve güvenirlik çalışması

Abstract

Kişilik bozuklukları, yüzyıllardır tartışılıyor olmasına karşın ilk olarak DSM-III’te tanı kriterleri olarak sunulmuştur. DSM-III’ten günümüze, kişilik bozuklukları tanılarında köklü değişiklikler olmamakla birlikte tanıların kategorik yaklaşım ile belirlenmesine yönelik tartışmalar söz konusudur. Tanı tartışmalarına karşılık, 2013 yılında yayınlanan DSM-V’te Araştırılması Gereken Alanlar bölümüne alternatif bir kişilik modeli yayınlanmıştır. Söz konusu modelde B tanı kriteri kapsamında, kişilik işlevselliğindeki bozulmaya eşlik eden uyumsuz kişilik özellikleri olması gerektiği belirtilmiştir. Krueger ve arkadaşları (2012) uyumsuz kişilik özelliklerini değerlendirmek amacıyla “Uyumsuz Kişilik Özellikleri Envanteri” ni geliştirmişlerdir. Bu çalışmada Uyumsuz Kişilik Özellikleri Envanteri Türkçe’ye uyarlanarak Türkçe formun geçerlik ve güvenirliği araştırılmıştır. Araştırmanın örneklemini DSM-IV-TR’ye göre 61 kişilik bozukluğu tanısı alan, 59 tanı almayan 120 kişi oluşturmaktadır. Veri toplama aracı olarak Uyumsuz Kişilik Özellikleri Envanteri, DSM-V Kişilik İşlevselliği Klinik Değerlendirme Formu, DSM-III-R Kişilik Bozuklukları için Yapılandırılmış Klinik Görüşme Formu (SCID-II) ve Demografik Bilgi Formu kullanılmıştır. Uyarlama aşamalarından sonra yapılan yapı geçerliği analizlerinde ölçeğin tüm boyutlarının birbirleri ile ilişkili olduğu, alt boyutlar bazında analiz edildiğinde ise duygulanımda kısıtlılık, katı mükemmeliyetçilik alt boyutlarının diğer alt boyutlarla anlamlı ilişkilerinin olmadığı ve dikkati dağınık olma alt boyutunun olumsuz duygulanım boyutu ile ilişkili olduğu saptanmıştır. Ayrıca Uyumsuz Kişilik Özellikleri Envanteri’nin kişilik bozukluğu tanısı alan ve almayan bireyler açısından anlamlı bir farklılık yarattığı saptanmıştır. Boyutlar bazında yalnızca dizinhibisyon boyutunda, alt boyutlar bazında da bazı alt boyutlarda anlamlı olarak farklılaşma olmadığı saptanmıştır. Alt boyutların SCID-II ile ilişkisinde, anlamlı ilişkilerin olduğu saptanmıştır. Ölçeğin güvenirliği Cronbach alfa katsayısı ile sınanmıştır. Sonuç olarak, Uyumsuz Kişilik Özellikleri Envanteri’nin geçerli ve güvenilir bir araç olduğu sonucuna varılmış olmakla birlikte ek araştırmalara ihtiyaç duyulmaktadır. Bu bağlamda; sonuçlar ve sınırlılıklar ilgili alanyazın ışığında tartışılmıştır.

Although being discussed by centuries, personality disorders have been published being diagnostic criterions in DSM-III. Since DSM-III, there has not been any radical changes, however there has been lots of discussions about categorical approach of determining personality disorders. In reply to diagnosing discussions, in DSM-V section IIII part an alternative personality model has been published. In that model, B diagnosing criterion includes “one or more pathological personality traits.” In order to evaluate maladaptive personality disorders, Krueger et al (2012) have published “Maladaptive Personality Traits Inventory. (PID-5)” After publishing this inventory, it has been felt the need for adaptation in many languages and using personality disorders sample. Because of the fact that, in this research PID-5 was adapted Turkish language and investigated validity and reliability of PID-5. Sample consists of 120 people, 59 people have diagnosed with personality disorders and 61 people haven’t disgnosed with personality disorders. Turkish version of the Maladaptive Personality Disorders, SCID-II Interview Form for Personality Disorders, DSM-V Personality Functioning Form and Demographic Information Form were used as data collection instruments. After the adaptation step construct validity has been investigated. In those analyses, all domains of the PID-5 have been found correlated each other, however restricted affectivity and rigid perfectionism have been found not correlated with other domains. And distractibility trait has been correlated with negative affectivity domain. And also PID-5 points cut off siginificantly between experimental and control group. SCID-II and PID-5 traits correleted significantly. The reliability of the scale was analyzed by Cronbach alfa coefficient. In conclusion the Maladaptive Personality Trait Inventory was found to be a valid and reliable instrument. However it is needed for additional investigations. Conclusions and limitations have been discussed with the literature informations.