Kışlık ara ürün olarak yetiştirilen bazı yem bitkisi tür ve çeşitlerinde hasat zamanının verim ve diğer bazı özellikler ile pamuk verimine etkisi üzerinde araştırmalar

Abstract

Bu çalışmada, Menderes vadisinde sürekli pamuk yetiştirilen alanlarda, farklı kışlık ara ürün yem bitkilerinin iki hasat zamanında ot verimleri ve kalite özellikleri araştırılmıştır. Ayrıca, yem bitkilerinin ardından gelen geleneksel ya da işlemesiz olarak ekilen pamuğun bazı verim unsurları üzerine etkisi de belirlenmiştir. Adnan Menderes Üniversitesi Ziraat Fakültesi Araştırma ve Uygulama tarlalarında 1997-1998 ve 1999-2000 üretim sezonlarında, bölünmüş parseller deneme deseninde üç tekrarlamalı olarak yürütülen çalışmada; yem bitkisi denemesinde hasat zamanlan (nisan ortası ve nisan sonu) ana parselleri, 6 yem bitkisi tür veya çeşidi ile bunların yulaf (Avena sativa L.) ile karışımları da alt parselleri oluşturmuştur. Yembitkisi denemesinin ardından kurulan pamuk denemesinde de nisan ortası hasadım takiben sürülerek ve nisan sonu hasadım takiben toprak işlemesiz yapılan ekimler ana parselleri, ön bitki olarak kullanılan yembitkisi türleri de alt parselleri oluşturmuştur. Yembitkileri nisan sonunda hasat edildiğinde kuru madde ve ham protein verimlerinde artışlar olmuştur. Nisan ortası ve nisan sonu hasatlarında, ilk yıl yine sırasıyla 366 ve 657 kg/da kuru madde ile 42 ve 84 kg/da ham protein verimi alınırken, ikinci yıl yine sırasıyla 635 ve 763 kg/da kuru madde ile 93 ve 107 kg/da ham protein verimi elde edilmiştir. Yembitkilerinin karışık ekimleri yalın ekimlerinden daha fazla verim verirken en yüksek yeşil ot ve kuru madde verimlerini Efes-79 çeşidinin yulafla karışımı vermiş ve onu META-3 izlemiştir. Pamuk denemesine ait sonuçlar değerlendirildiğinde, ön bitki olan yem bitkilerinin ve bunların hasat zamanının pamukta verim unsurlarında istatistik olarak önemli farklılıklara neden olmamıştır. Sonuç olarak, bölgemizde Efes-79 (Vida villosa Rom. var. glabrescensYxxa. yulafla olan karışımının kaba yenlinin kaliteli ve yüksek verimli olduğu, ayrıca yembitkisi hasadım takiben, yembitkisi anızı üzerine toprak işlemesi yapılmaksızın pamuk ekilmesinin pamuk verimini azaltmadığı kanısına varılmıştır. This study aims to explore the yield and quality attributes of various winter inter-crop fodder plants in the cotton fields of Menderes Valley, Turkey. This study also evaluates the effects of sowing cotton conventionally and without tillage on cotton yield and lint quality characteristics. This research is conducted in the experiment fields of the Field Crops Department of Faculty of Agriculture at Adnan Menderes University in 1997-1998 and 1999-2000 periods. A field experiment was conducted as a randomized complete block design with three replications. The plots were split based on harvest date (such as mid-April and late-April). And six fodder plants and their mixtures with oat constituted the subplots. In the cotton experiment that was conduced after the fodder plant harvest, conventional sowing following mid- April harvest, and sowing without any tillage treatment after late-April harvest formed the main plots. Those fodder plants used, as initial plantation constituted the subplots. When the fodder plants harvested at the end of April, an increase in the dry matter and crude protein yield occurred. In mid-April and late-April harvest dates, 366 kg/da and 657 kg/da dry matter and 42 kg/ha and 84 kg/ha crude protein yield obtained in the first year of the experiment respectively. In the second year the dry matter numbers increased to 635 kg/ha and 763 kg/da for dry matter, and 93 kg/ha and 107 kg/da for crude protein yield. Mix sowing of fodder plants was resulted higher yield than their sole planting. The highest fresh and dry fodder yields were obtained from mixture of Efes-79 with oat followed by META-3. In terms of the results of cotton experiment, those fodder plants used as initial plantation and their harvest time has no statistically significant effect on the cotton yield. As conclusion, the mixture of Efes-79 with oat generates high quality and yield crude fodder, and the cotton sowing without any tillage of fodder plant residue does not decrease the cotton yield in our region.