Peyzaj planlama çalışmalarında kullanılabilecek bazı çalı ve ağaççık formundaki bitkilerin farklı üretim teknikleri ile çoğaltılabilirliklerinin ve fidan performanslarının belirlenmesi

Abstract

Doğal olarak yetişen Juniperus oxycedrus subsp. macrocarpa, Laurus nobilis L., Erica manipuliflora Salisb. ve Spartium juneeum L. türlerinin tohum ve çelikle üretim olanaklarının araştırıldığı bu çalışmada, tohumlara kontrol dahil 11 farklı ön uygulama, çeliklere ise 6 farklı uygulama yapılmıştır. Araştırmada tohumla ve çelikle üretilen bitkilerde gelişme performansları izlenmiştir. Ayrıca, çeliklerde adventif kök oluşumu anatomik ve histolojik olarak incelenmiştir. Tohumla üretim denemelerinde, en yüksek çimlenme oranları J. oxycedrus subsp. macrocarpa, L. nobilis L. ve S. juneeum L. tohumlarına +1 °C'de 4 hafta soğukta katlama yapılan uygulamadan elde edilirken, E. manipuliflora Salisb.' de ise en yüksek çimlenme oranı 50 ppm etilen uygulamasında belirlenmiştir. Uygulamalara bağlı olarak J. oxycedrus subsp. macrocarpa çeliklerinde en yüksek % 2, L. nobilis L.' de % 27.5, E. manipuliflora Salisb.'de % 15.50 oranında köklenme elde edilmiş, S. juneeum L. çeliklerinde ise köklenme olmamıştır. Uygulama ortalamalarına göre, tohumdan üretilen bitkilerde belirlenen hayatta kalma oranlarına ilişkin en yüksek değerler türlere bağlı olarak % 55.92 ila %100 arasmda değişirken çelikle üretilen bitkilerde bu oran % 34.48 ila % 100 arasında değişmiştir. Genel olarak, Juniperus ve Laurus türlerinde bitki gelişimlerinin yavaş ve zayıf; Spartium' da ise kuvvetli olduğu saptanmıştır. Türler bazında uygulamalara bağlı olarak gelişme farklılıklarının önemli olmadığı belirlenmiştir. J. oxycedrus subsp. macrocarpa ve L. nobilis L/ de kök primordiası gelişiminin ve kök çıkışının floem dokusu içinden orijinlendiği saptanmıştır. Erica manipuliflora Salisb.' de ise kök primordiası gelişimine ilişkin bir hücresel gelişmeye rastlanmamıştır. In this study, the propagation possibilities with seeds and cuttings of native Juniperus oxycedrus subsp. macrocarpa, Laurus nobilis L., Erica manipuliflora Salisb., and Spartium junceum L. species were investigated. The seeds were pre- treated with 11 different applications including control And the cuttings were subjected to six different applications. The development performances of plants propagated from seeds and cuttings were observed. In addition, the adventitious root formation in cuttings was investigated anatomically and histologically. In the propagation experiments using seeds, while the highest germination ratios were obtained from the cold stratification pre-treatment at +1°C for 4 weeks in J. oxycedrus subsp. macrocarpa, L. nobilis L., and S. junceum L.; the highest of that was noted from 50 ppm ethylene pretreatment in E. manipuliflora Salisb. Depending on the treatments, the highest ratio of rooting was 2 % for Juniperus oxycedrus subsp. macrocarpa, 27. 5 % for Laurus nobilis L., and 15.50 % for Erica manipuliflora Salisb.. No rooting was observed at the Spartium junceum L. cuttings. According to the treatment average, the highest survival ratios ranged from 55.92 % to 100 % for the plants propagated from seeds and from 34.48 % to 100 % for tiie plants propagated from cuttings. In general, the plant development was slow and poor in Juniperus and Laurus sp.; and sufficient in Spartium sp. The development differences were not statistically significant in the treatments for these species. In Juniperus oxycedrus subsp. macrocarpa and Laurus nobilis L., the root primordia development and root emergence were originated from the floem tissue. The cellular differentiation related to the root primordia development was not observed in Erica manipuliflora Salisb.