Pamukta (Gossypium hirsutum L.) balya depolama sürelerinin lif kalitesi üzerine etkisi

Abstract

Bu çalışma, Rollergin ve Sawgin çırçır makinesi ile çırçırlanmış pamuk balyalarının nemlendirmeli ve nemlendirmesiz ortamda depolama süresinin (5 ay) lif kalite özelliklerine etkisini belirlemek amacı ile yapılmıştır. Nemlendirmeli ortamda tutulan rollergin ve sawgin balyalarında süre artışı ile birlikte balya içi nem artış oranlarının düzenli, nemlendirmesiz ortamda ise balya içi nem artışının düzensiz olduğu saptanmıştır. Depolama şeklinin Sawgin balyalarının ağırlık değerlerini değiştirmediği, Rollergin balyalarında ise balya ağırlık değerlerlerinin nemlendirmesiz ortamda düştüğü, nemlendirmeli ortamda ise değişmediği gözlenmiştir. Deneme sonunda, nemlendirmeli koşullarda depolanan Rollergin balyalarının nem içeriğinin %6.52'den %7.19'a, Sawgin balyalarında % 5.89'dan %6.70'e, nemlendirmesiz koşullarda depolanan Rollergin balyalarının nem içeriğinin %6.57'den %6.67'ye, Sawgin balyalarında %5.91'den %6.22'ye yükseldiği tespit edilmiştir. İki farklı koşulda depolanan Rollergin balyalarında depolama süresinin artışı ile birlikte; mikroner ve esneklik değerinin düştüğü; olgunluk, parlaklık ve çepel derecesinin arttığı; iplik eğirme indeksi, üst yarı ortalama uzunluk, üniformite indeksi, kısa lif indeksi, lif kopma dayanıklılığı, sarılık (+b), çepel miktarı ve çepel alanı değerlerinin değişmediği gözlenmiştir. Sawgin balyalarında ise depolama süresinin olgunluk değerini olumsuz, lif kopma dayanıklılığı, esneklik ve parlaklık değerlerini olumlu etkilediği, iplik eğirme indeksi, mikroner, üst yarı ortalama uzunluk, üniformite indeksi, sarılık (+b), çepel miktarı, çepel alanı ve çepel derecesi değerlerini ise etkilemediği saptanmıştır. Bu çalışmada; Rollergin ve Sawgin balyalarının nemlendirmeli veya nemlendirmesiz koşullarda 5 ay depolama (Ocak – Mayıs) süresinin lif kalite özelliklerini genel olarak olumsuz yönde etkilemediği sonucuna varılmıştır.

This study has been carried out in order to find out the impact of storage time (5 months) for cotton bales in both humidified and non-humidified environment, ginned with Rollergin and Sawgin machine, over fiber quality features. In Rollergin and Sawgin bales kept in humidified environment, it has been detected that inner bale moisture increase was regular, and in non-humidified environment it was irregular with the time increase. It has been observed that storage type had not changed the weight value of Sawgin bales, bale weight values of Rollergin bales had decreased in non-humidified environment, and it had not changed in humidified environment. At the end of experiment, it has been detected that moisture content for Rollergin bales in humidified environment had increased from 6.52% to 7.19%, in Sawgin bales from 5.89% to 6.70%, and Rollergin bales in non-humidified environment had increased from 6.57% to 6.67%, in Sawgin bales from 5.91% to 6.22%. In Rollergin bales stored in different conditions, with the increase in storage time, it has been observed that micronaire (Mic) and elongation (Elg) values had decreased, maturity, reflectance (Rd) and trash ID (TrID) had increased; spinning consistency index (SCI), upper half mean length (UHML), uniformity (UI), short fiber (SF), fiber strength (Str), yellowness (+b), trash count (TrCnt) and trash area (TrAr) values had not changed at all. In Sawgin bales stored in different storing type, on the other hand, it has been detected that storage time had negatively affected maturity (mat) value, positively affected fiber strength (Str), elongation (Elg) and reflectance (Rd) values and had not caused any change in spinning consistency index (SCI), micronaire (mic), upper half mean length (UHML), uniformity (UI), yellowness (+b), trash count (TrCnt), trash area (TrAr) and trash ID (TrID) values. With the results taken from this study, it has been decided that 5 month storage time (January – May) in both humidified and non-humidified environment had generally not affected fibre quality features in a negative way.