Diisobutyl phthalate'ın (DIBP) sıçan karaciğeri üzerine histopatolojik etkileri

Abstract

Plastikleştiriciler (plastifiyanlar), plastik işleme karışımlarına eklenen ve son ürün olan plastik eşyanın fiziksel ve mekanik özelliklerini değiştiren kimyasal maddelerdir. Isı ve basınçla biçimlendirmede plastiğin akışını ve işlenebilirliğini kolaylaştırır, kırılganlığını azaltır, esnekliğini arttırır, dayanıklı ve uzun ömürlü olmalarını sağlarlar. Bu amaçla kullanılan katkı maddeleri “fitalat” olarak adlandırılmaktadır. Bu maddelerin birçoğu doğal çevreye karışmakta, doğada ve maruz kalan canlıların vücudunda birikebilmekte dolayısıyla çevre ve insan sağlığı için oldukça etkili ve kalıcı tehlikeler oluşturabilmektedir. Bu araştırmada yaygın olarak kullanılan fitalatlardan biri olan Diisobutyl phthalate’ın (Diisobutil fitalat-DIBP) memeli karaciğer dokusu üzerine olan etkilerinin histopatolojik yönden belirlenmesi amaçlanmıştır. Araştırmada Wistar albino cinsi sıçanlar (n=10) kullanılmıştır. Çalışma kontrol, mısır yağı verilen kontrol ve deney grubu olarak üç gruba ayrılmıştır. Deney grubu hayvanlara 28 gün boyunca her gün üç farklı dozda (0.25-0.5-1ml/kg/gün) DIBP mısır yağı ile karıştırılarak gavaj yolu ile verilmiştir. Deneyin sonunda kontrol ve deney gruplarına ait tüm hayvanlardan alınan karaciğer doku örnekleri rutin ışık mikroskop histolojik preparasyon işlemlerinden (fiksasyon, dehidrasyon, bloklama, kesit alma, boyama, kapatma) geçirildikten sonra ışık mikroskobunda (Olympus BX51) incelenip değerlendirilmiştir. Histolojik incelemelerde kontrol ve mısır yağı kontrol grupları arasında histolojik açıdan farklılık olmadığı görülmüştür. DIBP uygulama gruplarında ise doza bağlı olarak artış gösteren, lobulasyonda bozulma, fokal hepatoselüler nekroz, hepatik arter ve merkezi venlerde ödem, kongesyon, sinuzoidlerde genişleme, hepatositlerde sitoplazmik eosinofili, vakuolizasyon, glikojende azalma ve nükleuslarda şekil değişimi belirlenmiştir. Sonuç olarak DIBP’ın hepatotoksik olduğu ve karaciğer dokusunda geri dönüşümü olmayan ciddi histopatolojik değişikliklere yol açtığı tespit edilmiştir

Plasticizers (plastifiants) are chemical substances which are added to plastic processing mixtures and change the physical and mechanical properties of finished plastic products. When heat and pressure are applied, they increase plastic flow and malleability, decrease breakage and increase flexibility while creating a stronger and long-lasting product. Additives used for this purpose are called ‘phthalates’. Many of these products when released into the natural environment have a permanent impact on the environment and human health due to their accumulation in nature and the living organisms exposed to them. The aim of this study is to investigate the histopathological effects of a widely used phthalate, Diisobutyl phthalate (DIBP), on the liver tissues of mammals. In this study rats of the genus Wistar albino (n=10) were used. Three study groups were created: an experimental group, a control group fed with corn oil and a control group. The experimental group were administered by gavaj 3 different dosages (0.25 - 0.5 - 1 ml/kg/day) of DIBP mixed with corn oil every day for 28 days. At the end of the experiment, the liver tissue samples from all of the experimental and control group animals were investigated and evaluated with a light microscope (Olympus BX51) after routine light microscope histological preparation processes (fixation, dehydration, clearing, embedding, sectioning, staining) were carried out. It was determined from the analyses that there was no significant histological difference between the control and the corn-oil fed control group. The group which was administered DIBP displayed deterioration in lobulation, focal hepatocellular necrosis, oedema in hepatic artery and vena centralis, decrease in glycogen and distortion of nucleus shape in relation to the dosage of DIBP they received. As a result, it has been determined that DIBP is a hepatotoxic substance and has been found to cause severe and irreversible histopathological changes in liver tissue.