Kayıt dışı ekonomiyle mücadele ve Türkiye örneği

Abstract

In this study, the definitions on the informal economy in the literature, the scope of the informal economy and the general characteristics are mentioned. Outrecorded economy is a fact that not only it needs to analyze with the dimensions of social, psychological, political and moral but also it needs to analyze with the dimension of economy. According to the appearance of some reasons; it has been given kinds of titles. It‟s possible to name this fact outrecorded economy, but sometimes this fact is named as dark economy, cash economy, secret economy, hidden economy, underground economy, informal economy, unobserved economy. Due to its nature, it is impossible to estimate precisely the real size of the informal economy. But in the world and in Turkey, many studies have been made to measure the informal economy. In Turkey the size of informal economy is estimated to be approximately one-third of the economy. This rate is quite high, especially compared to advanced economies. Up to this time in Turkey, several concrete steps have been taken in the fight against the informal economy. However, their impact has been limited. To ensure success in this regard, more fundamental studies similar to the applications in developed economies, needs to be done. Consequently, the way to prevent the outrecorded functions is to prepare healthy base and make it compulsory on the point of legal. So each citizen should have responsibility of paying their taxes and these taxes must be collected regularly and because it takes main part in our country‟s development.In this context, the main purpose of this study is to present applied policies and activities within the context of the fight against the informal economy in developed countries and in our country and to bring various solutions.

Bu çalışmada genel olarak kayıt dışı ekonominin literatürde bulunan tanımlarına, kayıt dışı ekonominin kapsamına ve genel özelliklerine değinilmiştir. Ekonomik olarak nedenleri ve sonuçları bakımından çok karmaşık bir yapı olarak ortaya çıkan kayıt dışı ekonomi, daha çok iktisadi faktörler dışında sosyal, psikolojik, siyasi ve ahlaki boyutlarıyla incelenmesi gereken bir olgudur. Bu olgu ortaya çıkış nedenlerine göre çeşitli isimler verilmiştir. Bazen karsımıza kara ekonomi, nakit ekonomisi, gizli ekonomi, saklı ekonomi, yasadışı ekonomi, informel ekonomi, yer altı ekonomisi, gözlemlenemeyen ekonomi gibi kavramlarla çıksa da genel olarak kayıt dışı ekonomi olarak adlandırmak mümkündür. Doğası gereği, kayıt dışı ekonominin gerçek boyutunu tahmin etmek mümkün değildir. Ancak Dünya‟da ve Türkiye‟de kayıt dışı ekonomiyi ölçmeye ilişkin yapılmış birçok çalışma bulunmaktadır. Türkiye‟de kayıt dışılığın yaklaşık olarak ekonominin üçte biri büyüklüğünde olduğu tahmin edilmektedir. Bu oran özellikle gelişmiş ekonomiler ile karşılaştırıldığında oldukça yüksektir. Türkiye‟de bu zamana kadar kayıt dışı ekonomi ile mücadelede çeşitli somut adımlar atılmıştır. Ancak bunların etkisi sınırlı olmuştur. Bu hususta başarı sağlamak için gelişmiş ekonomilerdeki uygulamalara benzer daha köklü çalışmaların yapılması gerekmektedir. Sonuçta kayıt dışı faaliyetleri önlemenin yolu, sağlıklı bir altyapı hazırlamak ve bunu hukuki açıdan bağlayıcı kılmakla mümkün olacaktır. Ülkemizde büyüme ve kalkınma açısından çok önemli bir yer tutan vergiler sağlıklı toplanmalı ve her vatandasın bu sorumluluk bilincine sahip olması gerekmektedir. Bu kapsamda çalışmanın amacı, gelişmiş ülkelerde ve ülkemizde kayıt dışı ekonomiyle mücadele çalışmaları kapsamında uygulanan politika ve faaliyetleri genel bir çerçeve içinde sunmak ve çeşitli çözüm önerileri getirmektir.