Geçiş ekonomilerinde yoksulluk sorunu

Abstract

Merkezi planlamanın terk edilmesi süreci, rekabetin, yabancı sermaye ve özelleştirmeye dayalı bir ekonomik sistemin varlığını doğurmaktadır. Merkezi ekonomik yapı, devletin ekonomik ve sosyal alanda en temel ve en belirleyici güç olduğu; serbest piyasaya geçiş ise devletin bu gücünün azaltılması hatta yok edilmesi anlamına gelmektedir. İşte bu noktada çalışmanın ilk bölümünü oluşturan geçiş ekonomileri kavramı karşımıza çıkmaktadır. Geçiş ekonomileri kavramı yaklaşık otuz yıldır literatürde yer almaktadır ve ilgili ülkelerin ekonomik ve siyasi açıdan değişimlerini kapsamaktadır. Geçiş temel olarak, kural ve kurumların değişmesi sürecidir. Önceden sosyalist sistemle yönetilen ülkeler, piyasa ekonomisine geçiş sürecini yaşarken ekonomik ve siyasi kurallarını ve yapılarını değiştirmektedir. Ayrıca, bu süreci yaşayan ülkelerde sosyal ve ekonomik değişikliklere ulaşılmak istenmiştir. Aradaki ilişkinin anlamlandırılması için, geçmişte ve günümüzde, sosyal ve ekonomik sorunların başında gelen yoksulluk ile ilgili kapsamlı bilgiye yer verilmiştir. “İnsani Gelişme ve Yoksulluk Endeksi” de değişimi görmek ve kıyas yapabilmek için en büyük yol göstericilerden biri olmuştur. Ekonomik büyüme, sağlık ve eğitim gibi sosyal unsurlar, demografik unsurlar ile insani gelişme arasındaki ilişkinin önemli olduğuna dikkat çekilmiştir.

The process of abandoning disusing central planning creates an economic system based on competition, foreign capitalism and privatization. In central economic systems in which the government holds the most fundamental and determinant in social and economic areas at hand, however transition to free market structure means that this power decreases or even demolishes. The focus first chapter of the study is in the transition economies. The notion of transition economies have come to existence in literature for the past 30 years and it includes the changes in related countries economies and political structures. Transition is the process of fundamental change in institutions and rules. The countries previously governed by socialist system and willing to be transferred to free market economy have to change their political and economical structures. In addition to that changes regarding social and economical situations are desired in such countries. To clarify the relationship between them, poverty as the main problem in social and economical issues in present and past, has been elaborated thoroughly. Human developments and poverty index are the main guides to see the changes and compare them. Economic growth and social aspects such as health and education are of great importance in understanding the relationship between demographic issues and human developments.