Mekanik ventilasyondan ayırma sonrası verilen pozisyonun prematüre bebeklerin spontan solunuma uyumlarına etkisi

Abstract

Bu araştırma, mekanik ventilasyondan ayırma sonrası verilen pozisyonun prematüre bebeklerin spontan solunuma uyumlarına etkisini incelemek amacıyla randomize kontrollü deneysel düzende yapılmıştır. Araştırma verileri, Aralık 2012 - Aralık 2013 tarihleri arasında Adnan Menderes Üniversitesi Araştırma ve Uygulama Hastanesi Yenidoğan Yoğun Bakım Ünitesi'nde toplanmıştır. Araştırmanın örneklemine YYBÜ'de yatan randomizasyon yöntemi ile seçilen 30 çalışma ve 30 kontrol olmak üzere toplam 60 prematüre bebek alınmıştır. Araştırmanın verileri yenidoğan veri toplama formu ile toplanmıştır. Çalışma grubundaki bebeklere pron (yüzüstü) yatış pozisyonu verilmiş, kontrol grubundaki bebeklere supin (sırtüstü) yatış pozisyonu verilmiştir. Bebeklere mekanik ventilasyondan ayırdıktan sonra spontan solunuma geçtiklerinde ilk 120 dakika süreyle pozisyon verilerek her 20 dakikada bir kalp atım hızı, SpO2 ve solunum sayısı değerlendirilmiştir. Ayrıca bebekler solunum sıkıntısı belirtileri, solunum ritmi ve apne varlığı açısından izlenmiştir. Araştırma verilerinin analizinde, tanımlayıcı istatistiklerKi-kare testi, student-T testi, Mann-Whitney U testi, tekrarlı ölçümlerde tek faktörlü varyans analizi veFriedman testi kullanılmıştır. Tekrar ölçümlerin analizinde, p<0,007 düzeyindeki değerler vebağımsız grupların karşılaştırılması için yapılan analizlerde p<0,05 düzeyindeki değerler önemli olarak kabul edilmiştir. Araştırmaya alınan bebeklerin aileleri çalışma hakkında bilgilendirilmiş, ailelerdenyazılı olur alınmıştır. Araştırmanın yapılabilmesi için ilgili hastanenin başhekimliğinden ve etik kuruldan izin alınmıştır. Araştırma grubunda yer alan tüm bebeklerin kalpatım hızı ortalamalarının tekrarlayan ölçümlerde kendi içinde istatistiksel olarak anlamlı fark olduğu (p<0,007), bu farklılığa pozisyonun etkisinin olmadığı saptanmıştır (p>0,007). İzlem süresince yapılan ölçümlerde çalışma grubunun SpO2 ortalama değerleri, kontrol grubundan yüksek olmasına karşın bu farklılık istatistiksel olarak anlamlı bulunmamıştır. (p>0,007). Bu bulgu pozisyonun SpO2 ortalama değerlerine etkisinin olmadığını göstermiştir. Çalışma grubunda yer alan dört bebekte, aynı şekilde kontrol grubunda yer alan dört bebekte desaturasyon (SpO2 ≤%85) gelişmiştir. İzlem sürecinde kontrol grubundaki iki bebek spontan solunumu sürdüremediklerine karar verilerek tekrar mekanik ventilatöre bağlanmıştır. İzlem süresince yapılan ölçümlerde çalışma grubunun solunum sayısı ortalama değerleri, kontrol grubundan düşük olmasına karşın bu farklılık istatistiksel olarak anlamlı bulunmamıştır. Buna göre pozisyonun solunum sayısı ortalama değerlerine etkisinin olmadığı görülmüştür (p>0,007). Bu çalışma sonucunda, mekanik ventilasyondan ayırdıktan sonra verilen pozisyonun, prematüre bebeklerin SpO2, kalp atım hızı ve solunum sayısı ortalama değerlerine, solunum ritmi, apne varlığı ve solunum sıkıntısı belirtilerineetkisi bulunmamıştır. Bu çalışma sonuçlarının; prematüre bebeklerin mekanik ventilasyondan ayırdıktan sonra spontan solunuma uyumlarının arttırılması için yapılacak girişimler konusunda yenidoğan yoğun bakım ünitesindeki bebeklere bakım veren hemşirelerin farkındalığının arttırılması ve uygun hemşirelik girişimlerinin planlanmasına katkı sağlaması beklenmektedir.

This randomized controlled experimental study was performed to determine effects of positioning on adaptation to spontaneous breathing in premature infants after weaning from mechanical ventilation. Data were collected from randomly selected 60 infants with premature birth weight in the Neonatal Intensive Care Unit in Research and Practice Hospital of Adnan Menderes University from December 2012 to December 2013. Of 60 premature infants, 30 were assigned into the study group and 30 into the control group. Data were collected with a data collection form for newborns. The study group had the prone position and the control group had the supine position for the first 120 minutes when spontaneous breathing started after weaning from the mechanical ventilation. The heart rate, SpO2 and the respiration rate were recorded at every 20 minute. The infants were also monitored in terms of respiratory distress symptoms, breathing rhythms and presence of apnea. Obtained data were analyzed with descriptive statistics, Chi-square test, Student's t test, Mann-Whitney U test, single factor variance analysis for repeated measures and Friedman test. p<0.007 was considered significant in analyses of repeated measures and p<0.05 was considered significant in analyses made to compare independent groups. The parents of the infants included in the study were informed about the study and their written informed consent was obtained. Approval was also obtained from the head physicians of the hospitals and the ethical committee. There were significant intragroup differences in the mean heart rate between repeated measures (p<0.007). This difference was found not be due to positioning (p>0.007). The mean SpO2 was higher in the study group than in the control group, though not significant (p>0.007). This suggested that positioning did not have an influence on SpO2. Four infants in each group developed desaturation (SpO2;≤85%). Two infants in the control group failed to maintain spontaneous breathing and were put on mechanical ventilation again. Although the study group had a significantly higher respiratory rate than the control group, the difference was not significant. Therefore, positioning was not found to affect the respiratory rate (p>0.007). The results of the study revealed that positioning did not influence mean values of SpO2, heart rate and respiratory rate, respiratory rhythms, presence of apnea and respiratory distress symptoms in premature infants after weaning from the mechanical ventilation. The results of this study will help to increase nurses' awareness of the interventions used to increase adaptation of premature infants to spontaneous breathing after weaning from the mechanical ventilation in neonatal intensive care units and to design appropriate nursing interventions.