Aydın Doğumevi'ne aile planlaması için başvuran kişilerin kontraseptif yöntem tercihleri ve etkileyen faktörler

Abstract

Giriş ve Amaç: Bu araştırmada, 2002-2006 yılları arasında Aydın Doğumevi'ne aile planlaması (AP) için başvuran kişilerin kontraseptif yöntem tercihleri, tercihlerini etkileyen faktörler ve verilen aile planlaması hizmetlerinin değerlendirilmesi, kontraseptif yöntemlerin tercihi ile sosyodemografik değişkenler arasındaki ilişkinin araştırılması amaçlanmıştır. Yöntem: Çalışmamız, Aydın Zübeyde Hanım Kadın Doğum ve Çocuk Hastalıkları Hastanesi (Aydın Doğumevi) Aile Planlaması Polikliniği'ne 01.01.2002 ile 31.12.2006 tarihleri arasında Aile Planlaması konusunda eğitim ve danışmanlık hizmeti almak için başvuran kişilerin kayıtları taranarak yapılmıştır. Bu dönemde yapılan toplam 17353 başvurunun tümü incelenmiştir. İzlem danışmanlığı alanlar tüm başvuru sayısından çıkarılarak, yeni bir kontraseptif yöntem seçimi için ve/veya ilk kez başvuranların sayısı bulunmuştur. Veriler SPSS 11.0 ile değerlendirilmiş ve analizde student t testi, çok gözlü düzenlerde ki-kare testi ile korelasyon ve regresyon analizi kullanılmıştır. İstatistiksel olarak anlamlılık düzeyi 0,05 olarak kabul edilmiştir. Bulgular: Merkeze başvuran 17353 kişinin sadece 184'ü (%1,1) erkekti. Bunların %87,5'i kondom kullanıyordu. Üç kişi vazektomi özel danışmanlığı, gerisi kondoma özel danışmanlık ve izlem danışmanlığı almıştı. Kadınların %90,2'si son üç ayda herhangi bir yöntem kullanmasına karşın, ancak %74,2'i etkili bir yöntem kullanmaktaydı. Bunlar arasında en sık kullanılan kondomdu (%41,1). Kadınların % 58'i izlem danışmanlığı almıştı. Yeni bir yöntem seçimi için başvuran %42'lik kesim en çok %11,9'la RİA ve %11,3'le kondom danışmanlığını tercih etmişti. Gebeliği olan kadınların son gebeliklerinin %82,8'i canlı ve %15,6'sı küretajla sonlanmıştı. Merkeze ilk defa başvuranların sayısı ise 7207 idi. Bunların toplam gebelik sayısı ortalaması 2,76±1,9; canlı doğum ortalaması 2,07±1,3; ölü doğum sayısı ortalaması 0,29±0,7; küretaj sayısı ortalaması 0,40±0,9 idi. Yüzde 24,3'ü kırsal kesimden başvurmaktaydı. %56,3'ü ilkokul, %17,4'ü lise, %8,6'si yüksek okul mezunu iken %8,2'i okur-yazar değildi. Hiç gebeliği olmayanların oranı %5,2 (377 kişi) iken; %21,4'ünün bir; %28,1'nin iki; %18,6'sının üç; %11,2'sinin dört gebeliği mevcuttu ve en fazla olarak onbeş gebeliği olan iki kişi vardı. Hiç doğum yapmayanların oranı %5,9 (427 kişi) idi. Kadınların son üç ayda kullandığı yöntem oranları sıklık sırasına göre geri çekme %37,4; RİA %18,2; kondom %13,9; hap %5 ve enjeksiyon yöntemleri %0,3 (23 kişi) iken %23,3'ü herhangi bir yöntem kullanmamaktaydı. Son gebeliklerin %70 normal vajinal doğum, %17,2 küretaj, %5 sezaryen ve %1,5 düşük ile sonuçlanırken, kadınların %31,7'si son gebelik aralığının ilk altı ayında başvurmuştur. Sonuç: Çalışmamızdaki kadınların eğitim seviyesi yükseldikçe etkili AP yöntem kullanımı ve devamlılığı artarken, hormonal yöntem tercihi azalmakta idi. Son gebeliği normal vajinal doğumla sonuçlanan kadınlarda etkili AP yöntem kullanımı ve AP hizmetlerinden yararlanma oranları az; hormonal yöntem tercihleri ise son gebeliği diğer şekillerde (sezaryen, düşük, küretaj gibi) sonuçlananlara göre artmıştır. Aydın merkez dışından başvuranlarda, etkili AP yöntem kullanımı, yöntem kulanım devamlılığı ve hormonal yöntem tercihleri daha az olarak bulunmuştur. Çalışmamızda, son iki yılda başvuran kadınlarda etkili AP yöntem kullanımı ve AP hizmetlerinden yararlanma oranı ile hormonal yöntem kullanımı artmıştır. Gebelik sayısı fazla olanlarda etkili AP yöntem kullanımı ve AP hizmetlerinden yararlanma oranı az iken, hormonal yöntem tercihi artmaktaydı.

Introduction and Aim: The aim of this study was to investigate the contraceptive method perceptions of people, attending to Aydın Doğumevi between 2002-2006, the factors affecting these perceptions, to evaluate family planning service. Beside this the relationship between contraceptive chooses and socio-demographic variables were evaluated. Method: The's study was conducted by scanning the records of people who attended to Aydın Doğumevi to get information and supervision about family planning practices between 01.01.2002 and 31.12.2006. In this period a total of 17353 applications were carried out and all of the applications have been investigated. When the numbers of women having supervision conselling excluded from total numbers of women, the numbers of women, who applied for a new contraceptive method and/or the numbers of women who applied first, were found. The data were evaluated with SPSS 11.0 by using the student t, chi-square test, correlation and regression analysis tests. The p values lower than .005 were evaluated as statistically significant. Findings: The numbers of men who attended during this period were only 184 (1.1%) and 87.5%of which were using condom. Three of men applicants were taking vasectomy-specific conselling and the rest of men applicants were receiving specific supervision for condom-specific. During last 3 months 90.2% of women used a contraception method and 74.2% of them used an effective method. The most popular contraceptive method was condom (41.1%). 58% of women had nonspecific conselling. Women (42%) who applied for a new method had RIA (11.9%), condom (11.3%); conselling (7.7%); oral contraceptive pills (6.7%); injections (2.8%). During this time period 82.8% of pregnant women had live birth whereas 15.6% of women had curettage. The numbers of first-time applicants were 7207. The mean pregnancy number of these women was 2.76±1.9. The mean numbers of live birth and death births were 2.07±1.3 and 0.29±0,7, respectively. The mean number of curettage number was 0.40±0.9. 24.3% of the applicants were from rural area. The educational graduation of applicants were 56.3% primary school; 17.4% high school; 8.6% university and 8.2% did not have any graduation even they did not have reading and writing skills. 5.2% of applicant women (377) did not have any pregnancy before. However, 21.4% of applicants had one pregnancy, 28.1% of two pregnancies, 18.6% did have 3 pregnancies and 11.2% had 4 pregnancies before. The highest pregnancy value was fifteen for 2 women. 5.9% of women (427) did not have any birth before. The contraception methods used by women were withdrawing (37.4%), RIA (18.2%), condom (13.9%), oral contraceptive pills (5%) and injections (0.3%). 23.3% of women did not use any contraception method. The last pregnancies were ended as 70% vaginal birth, 17.2% caesarean, 1.5% aborts. 31.7% of women were applied for service in the first 6 month of last pregnancy period. Conclusion: In our study, when the educational level increased, effective method usage and maintenance elevated. In addition hormone based contraception method use decreased. The women had vaginal birth showed lower effective family planning method use and having more benefits from family planning services. But in this group, the hormonal contraception method use increased comparing with to the other groups (caesarean, aborts, curettage). Women who applied to the service outside of from Aydın province had lower maintenance and effective family planning method use especially the hormonal methods. considering the last two years rates of family planning service use and hormonal contraception increased. Among the women who had Increased pregnancy numbers, lowered FP use and effective contraception methods, but increased hormonal contraception use seen.