Adli muhasebede farkındalık; Türkiye'deki bağımsız denetim şirketleri üzerine bir araştırma

Abstract

Ekonomide, teknolojide ve dünya düzeninde yaşanan hızlı değişim ve gelişimin etkisi ile küreselleşmenin yarattığı hızlı değişimlerin birleşmesi, işletme faaliyetlerini çeşitlendirmiş ve karmaşık hale getirmiştir. Yaşanan değişimler pek çok yeni meslek ve uzmanlık alanını da ortaya çıkarmıştır. Tüm bu gelişmelerin paralelinde Türkiye'de de değişimler yaşanmış, bu değişimler muhasebe mesleğine de yansımıştır. Muhasebe meslek elemanları da denetçi, iç denetçi, bağımsız denetçi, gibi uzmanlık alanlarına göre sınıflandırmaya tabi tutulmuştur. Dünyada özellikle Kanada ve Amerika Birleşik Devletleri'nde uygulaması bulunan yeni uzmanlık alanlarından biri olan 'adli muhasebecilik mesleği; adli sorunlarda, muhasebeden, denetimden ve araştırma yeteneklerinden faydalanmayı ifade eder. Mahkeme ve diğer bazı hukuki amaçlar için yapılan bu uzman muhasebeci çalışmalarında amaç, avukatlar ve muhasebeciler arasındaki bilgi alışverişinde köprü kurmaktır. Adli muhasebeci, hem davalara destek verme, hem de işletmelerde yapılan hilelerin belirlenmesi açısından ilgili kişi ve kuruluşlara önemli hizmetler sunmaktadır. Ülkemizde yargı sistemine destek veren bilirkişilik müessesesi, ciddi sorunlar yaşamaktadır. Türkiye'de halen adli muhasebe kavramının herhangi bir kanuni düzenlemesi bulunmamaktadır. Fakat adli muhasebenin uygulanabilmesi için ciddi bir engel de bulunmamaktadır. Adli muhasebe uzmanlığının getirilmesi, bilirkişilik sistemindeki aksaklıkların giderilmesi açısından da önemli katkı sağlayacaktır. Adli Muhasebede Farkındalık; Türkiye'deki Bağımsız Denetim Şirketleri Üzerine Bir Araştırma başlıklı bu çalışmanın Genel Olarak Hile ve Hile İle İlgili Kavramlar başlıklı birinci bölümünde, muhasebede yapılan hata ve hileler kavramsal boyutlarıyla incelenmiş, hata ve hilelerin ekonomik boyutlarına değinilerek hata ve hilelerin ortaya çıkartılmasında kullanılan tekniklere değinilmiştir. Adli Muhasebe ve Asli Muhasebecilik Mesleği başlıklı ikinci bölümde, adli muhasebe kavramı ve adli muhasebecilik mesleği kavramsal boyutlarıyla incelenmiştir. Sonrasında, adli muhasebenin muhasebede yapılan hata ve hileleri önlemedeki önemine değinilmiştir. Bunun yanısıra, adli muhasebe kavramının meslekî boyutlarından bahsedilmiştir. Çalışmamızın üçüncü bölümünü oluşturan Türkiye'de Bağımsız Denetim ve Bağımsız Denetim Şirketleri Üzerine Bir Araştırma başlıklı kısmında öncelikle bağımsız denetim kavramından bahsedilerek Türkiye'de bağımsız denetimin güncel durumu ele alınmıştır. Çalışmamızda Türkiye'de faaliyet göstermekte olan 93 bağımsız denetim şirketlerinin ortaklarına anket çalışması uygulanmış ve bu denetçi ortakların adli muhasebe mesleği ve denetimin gerekliliği ile ilgili görüşleri alınmıştır. Çalışmamızın sonuç kısmında anket çalışması sonucunda elde edilen bulgularla birlikte sonuç ve önerilere yer verilmiştir.

The effects of development and change in the economy, the technology and the world order with combination of the rapid transformations have diversified business operations. These changes have created new professions and specializations. In the light of those events, many changes have also been in the Turkey and these changes have been reflected in the accounting profession. So, the accounting professionals have been classified as auditors, internal auditors, and independent auditors with regard to their areas of expertise. One of the new specialization field is 'Forensic Accountant' which has been especially carried out the Canada and United States of America. This occupation utilizes accounting, auditing and investigation techniques in the case of legal problems. The goal of this expert accounting studies which are conducted for court and other legal purposes aims forming a link for exchange of information between lawyers and accountants. Forensic accountant has provided important services to the related individuals and institutions with the perspective of both supporting to the cases and determination of business frauds. The expert opinion institution which gives support to the judicial system in our country has serious problems. There is currently no legal regulation of forensic accounting in Turkey. However, there is not a serious obstacle for the implementation of forensic accounting. Development of forensic accounting profession will provide a significant contribution in terms of eliminating the drawbacks of the expert opinion system. In the first chapter which is entitled as 'Fraud as General and Concepts Related to Fraud' has been examined. In the second chapter 'The Forensic Accounting and Forensic Accountant Occupation' has been discussed with the conceptual dimensions. Subsequently, the importance of forensic accounting with regard to preventing tricks and frauds has been examined. In addition to this, occupational dimensions of the concept of forensic accounting have also been mentioned. In the last part of the study 'Independent Auditing in Turkey and A Research on Independent Auditing Firms', the concept of independent auditing and has been discussed and the current situation of independent auditing in Turkey has been explained. In our study, a survey has been conducted and relevant questions have been asked to shareholders of 93 independent auditing firms operating in Turkey. As a result of that survey, the views and opinions of these auditing shareholders have been obtained. In the conclusion part of our study, the findings have been analysed, results and suggestions have been done.