Aydın ilinin bazı ilçelerinde incir mozaik hastalığının yaygınlığının belirlenmesi, etmenin tanılanması ve üretim materyalinin incir sürgün ucu kültürü-termoterapi ile etmenden arındırılması

Abstract

Türkiye, yaklaşık Dünya taze incir üretiminin % 26'sını, kuru incir üretiminin de % 59' unu karşılamaktadır. Yine Türkiye, Dünya'nın en önemli incir üreticisi olmanın verdiği avantajla, kuru incir üretiminde ve ihracatında da lider ülke konumundadır. Ayrıca Dünyanın en kaliteli siyah inciri olan 'Bursa Siyahı', sahip olduğu olağanüstü tat, sert meyve yapısı ve uzun raf ömrü ile Avrupa ülkelerinde her yıl artan miktarlarda talep edilmektedir. Türkiye'de incir üretiminin % 90'ından fazlasını oluşturan Sarılop çeşidinin en önemli üretim alanı, sahip olduğu özel mikroklima nedeniyle Aydın yöresidir. Bu derece önemli dış satım ürünü incirin yetiştiriciliğini olumsuz yönde etkileyen 'İncir mozaik hastalığı', incir yetiştirilen tüm bölgelerde görülür. Ağaçlarda zayıflık, verim ve kalite düşüklüğüne neden olan bu hastalık, incir yapraklarında ve özellikle olgunlaşmamış meyvelerde kendini gösterir. İncir mozaik hastalığı, stres koşulları ve yüksek sıcaklıklarda özellikle fidanlarda şiddetini artırdığı ve kurumalarla birlikte ekonomik kayıplara yol açtığı bildirilmektedir. Bu araştırma İncir mozaik hastalığının Aydın İli'ndeki yaygınlığını belirlemek, hastalığa neden olan etmenleri tanılamaya yönelik moleküler ve biyolojik çalışmalar yapmak ve hastalık etmenlerinden temiz Sarılop ve Bursa Siyahı incir bitkileri elde etmek üzere planlanmıştır. Buna göre, Nazilli, Germencik, İncirliova ve Bozdoğan ilçelerinde sörveyler gerçekleştirilmiş ve hastalığın incir bahçelerindeki durumu değerlendirilmiştir. İncir mozaik hastalığı'na neden olduğu düşünülen etmenlerden, İncir mozaik virüsü (Fig mosaic virus, FMV), İncir mozaik ilişkili virüs-1 (Fig mosaic associated virus-1, FMaV-1), İncir mozaik ilişkili virüs-2 (Fig mosaic associated virus-2, FMaV-2), İncir yaprak leke ilişkili virüs-1 (Fig leaf mottle associated virus-1, FLMaV-1) ve İncir yaprak leke ilişkili virüs-2 (Fig leaf mottle associated virus-2, FLMaV-2) etmenlerinin primer çiftleriyle, yukarıda adı geçen ilçelerden alınan örnekler ile RT-PCR analizleri yapılmıştır. RT-PCR testleri sonucunda Aydın izolatlarında FMV ile FMaV-1 viral etmenleri saptanmış ve DNA dizi analizleri yapılmıştır. Elde edilen sonuçlar gen bankasında kayıtlı izolatlarla karşılaştırılmış ve filogenetik akrabalıkları ortaya konmuştur. Ayrıca Aydın yöresi izolatları kullanılarak etmenin konukçu çevresi, bitki özsuyu taşınması ile belirlenmeye çalışılmış ve hastalık etmeninin incir tomurcuk akarı Aceria ficus Cotte. ile taşınma çalışmaları gerçekleştirilmiştir. Ayrıca sürgün ucu kültürü ve termoterapi yöntemleri ile sağlıklı Sarılop ve Bursa Siyahı incir materyalleri elde edilmiş, hızlı ve güvenilir bir yöntem olan RT-PCR ile in vitro koşullarda elde edilen Sarılop ve Bursa Siyahı incir fidanları FMV ve FMaV-1 viral etmenleri yönünden temiz oldukları belirlenmiştir.

Turkey meets about 26% of world fresh fig production and 59% of dry fig production. With the advantage of being the most important fig producer in the world, Turkey is also the leader in dried fig production and its exportation. Besides, 'Bursa Black', is the highest quality black figcultivar in the world, receives an increasing demand from European countries because of its extraordinary taste, hard fruit structure and long shelf life. The most important production area of the Sarılop variety, which consists more than 90% of fig production Aydın province with its unique microclimate. Fig mosaic disease reduces growing potential of this key export product. This is a disease causing weakness in trees, and low yield and quality occur seen in all regions where figs are grown. Manifesting itself on fig leaves and particularly in unripe fruits, it is reported to increase its effects particularly in saplings under stress conditions with high temperatures and resulted in economic losses due to dryings. This study was to determine the prevalence of fig mosaic disease in the province of Aydın, molecular and biological studies to diagnose the disease-causing agents to make and factors of disease-free, Sarılop and Bursa Black Figs plants are planned to achieve. Accordingly, Nazilli, Germencik, İncırlıova and Bozdoğan, counties Aydın province, surveys were carried out and the disease status of fig orchards. Fig mosaic disease are caused by factors of, Fig mosaic virus (FMV), Fig mosaic associated virus-1 (FMaV-1), Fig mosaic associated virus-2 (FMaV-2), Fig leaf mottle associated virus-1 (FLMaV-1) and Fig leaf mottle associated virus-2 (FLMaV-2) with their primer pairs factors, RT-PCR analysis was made. As a result of RT-PCR tests, Aydin isolates, of FMV and FMaV-1 viral agents were identified and exhibiting their DNA sequence analysed. The results obtained were compared and the phylogenetic relatedness of isolates was stored in gene banks. Besides by using Aydın isolates, to the host environment, transmission and storage of plant sap bud mite Aceria ficus Cotte. fig determine and causal agent. Studies were carried out with the relocation. Bu employing shoot tip culture and thermotherapy to virus free materials were obtained from healthy Sarılop and Bursa Black fig. By there fast and reliable methods, which are tested by RT-PCR in vitro, Sarılop and Bursa Black fig seedlings, determined that the FMV and FMaV clean in terms of viral factors.