Sınıf öğretmenlerinin hizmet içi eğitim ihtiyaçlarının belirlenmesi ve bir model önerisi

Abstract

Bu araştırmada, Millî Eğitim Bakanlığı'na bağlı ilköğretim okullarında görev yapan sınıf öğretmenlerinin günümüzdeki hizmet içi eğitim ihtiyaçlarının hangi alan ve konularda ne düzeyde yoğunlaştığı ve bu ihtiyaçların öğretmenlerin kişisel özelliklerine göre ne tür farklılıklar gösterdiğinin belirlenmesi ve elde edilen verilerden yararlanarak, sınıf öğretmenlerine yönelik hizmet içi eğitim model önerisi oluşturulması amaçlanmıştır. Bu temel amaç doğrultusunda sınıf öğretmenlerinin hizmet içi eğitim ihtiyaçlarının genel kültür, alan bilgisi ve meslek bilgisi boyutunda nasıl bir dağılım gösterdiğine; sınıf öğretmenlerinin hizmet içi eğitim ihtiyaçlarının bazı değişkenlere göre farklılık gösterip göstermediğine bakılarak bir hizmet içi eğitim modeli oluşturulmaya çalışılmıştır. Tarama modeli ve nicel yöntemlerin kullanıldığı araştırmanın örneklemi, İzmir, Aydın, Afyon ve Uşak il merkezlerinde çalışan ve tabakalı örnekleme yoluyla seçilen 500 sınıf öğretmeninden oluşmaktadır. Araştırmanın verileri araştırmacı tarafından geliştirilen anket formu aracılığıyla toplanmıştır. Elde edilen verilerin çözümlenmesinde Mann-Whitney U, Kruskal-Wallis testlerinden yararlanılmıştır. Araştırma kapsamında elde edilen verilerin sonuçları; sınıf öğretmenlerinin 'genel kültür bilgisi' konularına ilişkin belirttikleri hizmet içi eğitim ihtiyaçları ortalaması 'ara sıra' düzeyinde; alan bilgisi dâhilinde yer alan yaratıcı drama, erken çocukluk eğitimi, beden eğitimi ve oyun öğretimi, fen ve teknoloji laboratuar uygulamaları, çocuk edebiyatı, ilkyardım ve müzik bilgisi konuları için 'ara sıra' düzeyinde HİE ihtiyaçları varken, temel matematik, genel kimya, genel fizik, genel biyoloji, genel coğrafya, türk tarihi ve kültürü, dil bilgisi, hayat bilgisi, sosyal bilgisi, güzel yazı teknikleri ve çevre eğitimi konuları için 'nadiren' düzeyinde hizmet içi eğitim ihtiyaçları oldukları çıkmıştır. Sınıf öğretmenlerinin meslek bilgisi alanında yer alan; gelişim ve öğrenme psikolojisi, rehberlik, sınıf yönetimi, öğretim ilke ve yöntemleri, özel eğitim ve iletişim konularına 'ara sıra' düzeyinde hizmet içi eğitim ihtiyaçları oldukları sonucuna ulaşılmıştır. Sınıf öğretmenlerinin ölçme ve değerlendirme ile ilgili dört maddeye (performans değerlendirme, portfolyo değerlendirme, proje değerlendirme, tutum ve beceri ölçeklerinden faydalanma) 'ara sıra' düzeyinde hizmet içi eğitim oldukları sonucuna ulaşılırken, ölçme ve değerlendirme konusu içerisinde yer alan diğer beş maddeye (yazılı sınavları uygulama, başarı testlerini uygulama, çoktan seçmeli testler oluşturma, kavram haritalarının oluşturulma aşamaları ve dereceli puanlama anahtarı oluşturma) 'asla' düzeyinde hizmet içi eğitim ihtiyaçları oldukları görülmüştür. Teknoloji ve materyal tasarım konusu dâhilinde yer alan iki maddeye (bilgisayar kullanımı, öğretim teknolojisinin öğretim ortamında uygulama aşamaları ve öğretim materyallerinin seçimi) sınıf öğretmenleri 'asla' düzeyinde cevap verirken diğer maddelere 'ara sıra' düzeyinde hizmet içi eğitim ihtiyaçları oldukları cevabını vermişlerdir. Sınıf öğretmenleri, hizmet içi eğitim programlarının Milli Eğitim Bakanlığı ve eğitim fakültelerinin işbirliği içinde organize edilmesini, hizmet içi eğitim kurslarının üniversitelerdeki alan uzmanlarınca verilmesini, kurs programlarında yer alacak derslerin öncelikli olarak seminer dönemlerinde modüler eğitim ile verilmesini ve kurs programlarının sonunda performans değerlendirmeye bakılarak maddi olarak ödüllendirilmek istemektedirler. Bu sonuçlar doğrultusunda, sınıf öğretmenlerinin alan bilgisi, meslek bilgisi ve genel kültür alanında hizmet içi eğitim ihtiyaçları oldukları ve bu ihtiyaçları doğrultusunda planlı bir hizmet içi eğitim istedikleri görülmektedir.

This study was aimed to form a model suggestion of an in-service training for the classroom teachers' by finding out the areas and the topics of the in service training needs of the primary school classroom teachers working at the Ministry of Education focus on and how these needs differentiate according to the personal characteristics of the teachers. In accordance with this purpose, an in service training model was tried to be generated by taking what kind of a variance the in service training needs of the classroom teachers in terms of world knowledge, content knowledge, and the professional teaching knowledge show, and whether these needs differ according to some variables or not into consideration. The sampling of the study where the survey model and the quantitative method were used consists of 500 classroom teachers working at the city centers of Izmir, Aydın, Afyon and Uşak and they were chosen by the stratified sampling method. The data for the study were collected through a questionnaire developed by the researcher. Mann-Whitney U, Kruskal-Wallis tests were used to analyze the data gathered. According to the results of the study, it was found out that while the classroom teachers stated that they needed in service training on the subjects related to 'world knowledge' and the 'content knowledge', namely creative drama, early childhood education, physical education and teaching games, science and technology laboratory applications, child literature, first aid and music knowledge as 'sometimes', they stated that they needed in service training 'rarely' for basic math, general chemistry, general physics, general biology, general geography, Turkish history and culture, grammar, social studies, calligraphy techniques and environmental education. The result shows that the teachers needed in service training 'sometimes' in the areas of development and learning psychology, counseling, classroom management, principles and methods of teaching, special education and communication under the major of professional teaching knowledge. While the result that the classroom teachers needed in service training on the four items related to assessment and evaluation (performance assessment, portfolio assessment, project assessment, making use of the attitude and skill scales) at 'sometimes' level, in service training is 'never' needed on the other five items related to assessment and evaluation (applying written exams, preparing multiple choice tests, the steps of preparing mind maps, and creating a grading key).The teachers indicated that they 'never' needed in service training for the two items related to technology and material planning (using computers, the application process of the educational technology to the teaching environment, and choosing materials for teaching), and they 'sometimes' needed the in service training for the other items. The classroom teachers want the in service training programs organized by the cooperation of the Ministry of Education and the faculties of education, the courses to be taught by the experts of the area from universities, the courses in the training schedule to be initially taught during the seminar period through modular training, and being rewarded in a concrete way at the end of the program by taking the performance evaluation into consideration. According to these results, it can be inferred that the classroom teachers need and want a planned in service training in terms of content knowledge, professional teaching knowledge, and world knowledge.