Döviz kuru dış ticaret ilişkisi: Türkiye örneği

Abstract

Türkiye'nin dış ticaret hacmi son yıllarda önemli gelişmeler kaydetmiştir. Ancak bu gelişme neticesinde ticaret açığı da önemli oranda artmıştır. Son yıllarda esnek kur rejimi ile birlikte Türk Lirası'nın değerlenmesi de ortaya çıkmıştır. Ülkenin ticaret hacmi beklenmedik biçimde hızla artmıştır. Bu durum, dış ticaretin döviz kurlarından etkilenip etkilenmediği sorusunu da gündeme getirmiştir. Para biriminin değerlenmesi yabancı malları daha ucuz hale getirerek ithalatı körüklerken, aynı zamanda daha çok ithal girdilere dayanan sektörlerin de ihracat potansiyelinin artmasını sağlamaktadır. Bu çalışmada Türkiye'nin dış ticaret açığının döviz kurlarındaki değişime duyarlılığı incelenmektedir. Araştırma sonuçları uzun devalüasyon dönemlerine karşın, dış ticaret açığının artma eğilimi gösterdiği görülmektedir. Buna göre döviz kuru politikasının olumlu bir dış ticaret dengesi kuramadığı söylenebilir. Dış ticaret hacimlerinin döviz kurlarındaki değişimlere cevap veremediği de görülmektedir. Türkiye'nin ithalatındaki hızlı artış iç piyasadaki talebin yüksek seyretmesi ile ilişkili olmasına karşın, ihracattaki artış dış pazar sayısındaki artış ve bu pazarlardaki ekonomik büyümelerle ilişkilidir.

Relationship Between Exchange Rates and Foreign Trade: Case of Turkey Foreign trade volume of Turkey has indicated a significant improvement in last years. This fact also led to increase of trade deficit. In recent period, there occurred revaluation of Turkish Lira thanks to floating exchange regime. Export volume has exceeded expectations. On the other hand, all these facts give rise to debates if export volume is affected by real exchange rates. Revaluation of Turkish Lira also promotes import volume since it leads to cheap foreign goods. However, it also promotes export strength of industries which dependent on import of raw or intermediary materials. This study evaluates the sensitivity of Turkish trade deficit to fluctuations in real exchange rates. Result of the study reveals that despite longer devaluation periods, trade deficit has a tendency to constantly grow up. In this framework, it can be argued that foreign exchange policy could not establish a positive trade balance. It is also seen that trade volume could not react to fluctuations in exchange rates. Although import figures of Turkey are associated with that high domestic demand, increase in exports can be related to increase in the number of export markets and economic growth in those markets.