Pamuk (Gossypium spp.) melez populasyonlarının F3 ve F4 generasyonlarında verim ve lif kalite özelliklerinin saptanması

Abstract

Bu çalışma Adnan Menderes Üniversitesi Ziraat Fakültesi Araştırma ve Uygulama Çiftliğinde 2011 yılında yürütülmüştür. Ana ebeveyn olarak seçilen Aşkabat 100, Aydın 110, Sealand 542 (G. barbadanse), GW Teks, TAM 94 L-25 (G. hirsutum) genotipleri ile baba ebeveyn olarak seçilen Carmen, Şahin 2000, SG 125 (G. hirsutum) genotiplerinin line tester yöntemine uygun olarak melezlemesi 2006 yılında yapılmıştır. Melezleme sonucu oluşturulan F3 ve F4 generasyonları 2011 yılında ebeveynler ve 15 melez kombinasyonları 1 sıra 10 m uzunluğunda ve 3 tekerrürlü olarak tesadüf blokları deneme desenine uygun olarak ekilmiştir. Türler içi (G. hirsutum x G. hirsutum) ve türler arası (G. barbadanse x G. barbadanse) melezlemelerinden elde edilen 15 melez kombinasyonun F3 ve F4 generasyonlarındaki verim, verim komponentleri ve lif kalite özellikleri karşılaştırılmıştır. Melez populasyonların F3 ve F4 generasyonlarındaki verim ve lif kalite özellikleri birlikte değerlendirildiğinde, Aşkabat 100 x Şahin 2000 ve TAM94L 25 x Şahin 2000 melezlerinde uygulanacak tek bitki seleksiyonu ile kabul edilebilir verim potansiyeli ve iyileştirilmiş lif uzunluğuna sahip pamuk hatların geliştirilebileceği sonucuna varılmıştır. Bu çalışma aynı zamanda özellikte türler arası melez populasyonlarında tek bitki seleksiyonuna F3 ve daha sonraki generasyonlarda başlanmasının daha yararlı olacağını ortaya koymuştur.

The study was conducted at Adnan Menderes University Agriculture Faculty Experimet fields in 2011. Aşkabat 100, Aydın 110, Sealand 542 (G. barbadanse), GW Teks, TAM 94 L-25 (G. hirsutum) were used as a female parent and Carmen, Şahin 2000, SG 125 (G. hirsutum) were used as a male parents. The selected cotton genotypes were crossed by line tester method in 2006. Parents and 15 hybrids were planted on one row with 10 m long in 2011 for F3 and F4 generations respectively. The experimental design was randomized block design with three replications. Hybrid combinations were compared in terms of yield, yield components and fiber quality parameter at F3 and F4 generations. The performance of all combinations for yield and fiber quality parameters at F3 and F4 generations showed that Aşkabat 100 x Şahin 2000 and TAM94L 25 x Şahin 2000 hybrid popularions would be used for individaul plant selection in order to improve cotton lines having improved fiber length with acceptible yield potentials. The results also indicated that single plant selection especially for intraspecific hybrid population should be started at F3 or further generation.